Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi (İPM), Türkiye’nin 2053 net sıfır hedefi için yol haritasını içeren Türkiye’nin Karbonsuzlaşma Yol Haritası raporunu yayımladı. Raporda 2025-2053 dönemi için sera gazı azaltım senaryolarının ortaya koyulduğu ve gerekli toplam yatırım maliyetinin 265 milyar $ olarak hesaplandığı ifade edildi. Ayrıca raporun, Türkiye’nin Birleşmiş Milletlere sunacağı yeni Ulusal Katkı Beyanı (NDC) için bilimsel bir temel oluşturmayı hedeflediğine dikkat çekildi.
Temel emisyon azaltım hedefleri
Raporda doğru politikalarla Türkiye’nin 2035 yılına kadar sera gazı emisyonlarını 2021 seviyelerine kıyasla %35 azaltarak 370 milyon tona, karbon emisyonlarını ise %40 azaltarak 277 milyon tona düşürebileceği ifade edildi. Böylelikle ülkenin emisyonlarının 2005-2010 dönemi öncesi görülen seviyelere gerileyeceği aktarıldı. Ancak bu hedefe ulaşmak için enerji, sanayi, ulaştırma, bina ve tarım sektörlerinde kapsamlı adımların atılmasının gerektiği belirtildi.
Enerji sektöründe kömür kullanımı kademeli olarak sonlandırılmalı
Enerji sektöründe en kritik adımın 2036 yılına kadar kömürün kademeli olarak kullanımdan kaldırılması olduğu dile getirildi. Bu dönüşümün her yıl yaklaşık 10 GW rüzgâr ve güneş enerjisi ve 9 GW batarya depolama yatırımlarıyla desteklenmesinin planlandığı aktarıldı. Böylelikle enerji sektöründeki emisyonların yıllık ortalama %6,5 azalması ve 2053 yılına kadar ise %84 düşmesinin mümkün olduğu kaydedildi. Enerji sektöründeki dönüşümün toplam maliyetinin 80,1 milyar $ olmasının tahmin edildiği bildirildi.
Sanayide en zorlu sektör çimento
Sanayi sektörü için çelik, alüminyum, çimento, gübre, kimya ve tekstil gibi alt sektörler ele alındı. Net sıfır senaryosuna göre 2025-2053 döneminde sanayi emisyonlarında yıllık ortalama %2 ve 2053 yılına kadar ise %44 düşüş öngörüldüğü paylaşıldı. Çimento, süreç kaynaklı emisyonlar nedeniyle en zorlu sektör olarak öne çıkarken, elektrifikasyon ve enerji verimliliği iyileştirmelerin kimya ve diğer sanayi kollarında önemli rol oynayacağı ifade edildi. Dolayısıyla sanayi sektörünün dönüşümü için 2035 yılına kadar 8,3 milyar $ yatırım gerektiğine dikkat çekildi.
Ulaştırma sektöründe elektrikli araçların payı artmalı
Ulaştırma sektöründe emisyonların %94’ünü kara yolu taşımacılığının oluşturduğu dile getirildi. Elektrikli araçların hızla yaygınlaşması, demir yolunun payının artırılması ve hidrojenli araçların devreye girmesiyle 2053 yılına kadar ulaşım kaynaklı emisyonlarda %52 azalmanın mümkün olduğuna vurgu yapıldı. Sektörün dönüşümü için 75,3 milyar $ yatırım gerekse de fosil yakıtların terk edilmesiyle sağlanacak 111,9 milyar $ tasarrufun ekonomiye 36,5 milyar $ net katkı sağlayacağının altı çizildi.
Bina sektöründe emisyonlar 2045 sonrası sıfırlanacak
Bina sektöründe 2025 yılı sonrası inşa edilecek tüm binaların “Neredeyse Sıfır Enerjili Bina (nSEB)” standardına uygun olmasının hedeflendiği ve mevcut binaların da kademeli olarak yenileneceği bildirildi. Isınmada kömürden doğal gaza, ardından elektriğe geçişin planlandığı aktarıldı. Bu sayede 2045 yılı sonrasında binalardan kaynaklı emisyonlar tamamen sıfırlanabileceği ancak bu dönüşüm için 200 milyar $ yatırım yapılması gerektiğine yer verildi.
Tarım sektöründe emisyonlar azaltılabilir
Tarım sektöründe mevcut eğilimlerin devam etmesi halinde emisyonların 2053 yılında 99 MtCO₂e seviyesine çıkmasının öngörüldüğü, net sıfır senaryosunda ise emisyonların 68 MtCO₂e’ye indirilebileceği belirtildi. Bunun gerçekleşmesi için biyogaz kullanımı, tarım makinelerinin elektrifikasyonu, yem kalitesinin artırılması ve genetik iyileştirmeler gibi önlemlerin öne çıktığı ifade edildi.
Sonuç olarak İPM, 2025-2035 döneminde stratejik yatırımların hayata geçirilmesi halinde Türkiye’nin mutlak emisyon azaltımı sağlayabileceğini vurguladı. 265 milyar $ yatırımın tüm sektörlere yayılacağını ancak en büyük payın bina, ardından enerji, ulaştırma ve sanayi sektörlerine ayrılacağını belirtti. Yol haritasının, böyle bir dönüşümün Türkiye’yi yalnızca 2053 net sıfır hedefine yaklaştırmakla kalmayıp aynı zamanda düşük karbonlu küresel ekonomide ekonomik dayanıklılığını ve rekabetçiliğini de güçlendireceğinin altını çizdi.
