17 Ekim tarihinde Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi tarafından Çelik Sektörü Ağı kapsamında düzenlenen ikinci çalıştayın katılımcılarından Avrupa İmar ve Yatırım Bankası Bölgesel Politika ve Strateji Direktörü Muharrem Aşkın, Türkiye Endüstriyel Karbonsuzlaşma Yatırım Platformu’na ilişkin sunum yaptı.
Sunum, Türkiye’nin 2053 yılı net sıfır emisyon stratejisi doğrultusunda sektör bazlı emisyon azaltım hedeflerini ve bu hedeflere ulaşmak için 70 milyar $ yatırıma ihtiyaç duyulduğunu ortaya koydu. Sektörel hedefler ve gereken yatırım miktarı şu şekilde sıralandı:
- Çelik sektöründe emisyonların %99 azaltılması hedefleniyor ve bunun için 31 milyar $ yatırım gerekiyor.
- Çimento sektöründe emisyonların %93 azaltılması yönündeki hedef için 30 milyar $ yatırım gerekiyor.
- Alüminyum sektöründe emisyonların %75 azaltılması hedeflenirken, bu hedef için 5 milyar $ yatırım gerekiyor.
- Gübre sektöründe net negatif emisyon elde edilmesi hedefleniyor ve bunun için 5 milyar $ yatırım gerekiyor.
Finansman zorlukları ve politika çözümleri
Sunumda yeşil dönüşüme yönelik finansmana erişimdeki temel zorluklar ele alındı.
Hükümetin yaşadığı zorluklar arasında piyasa güvenilirliğinin sağlanması ve finansal desteğin etkin bir şekilde tahsis edilmesi yer alırken, çözümlerin düşük karbonlu yatırım planlarının geliştirilmesine, performans ve etkiye dayalı özel teşvik programlarına ve en yüksek etkiye sahip alanlara kamu fonlarının yönlendirilmesine odaklanması gerektiği belirtildi.
Kurumsal düzeyde ise finansmana sınırlı erişim ve iklim riski değerlendirmelerindeki kapasite eksiklikleri gibi sorunların düşük karbon stratejileri, sürdürülebilirlik bağlantılı krediler ve belirli hedeflere ulaşıma dayalı yenilikçi finansman araçları ile çözülmesi gerektiğine dikkat çekildi.
Türkiye’nin karbonsuzlaşma stratejileri
Düşük Karbonlu Yol Haritaları girişimi kapsamında 18 Mart 2024 tarihinde Türkiye, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda çelik, çimento, alüminyum ve gübre sektörlerine yönelik ayrıntılı karbonsuzlaşma yol haritalarını yayımladı. Lansmana sanayi birliklerinden 800’den fazla katılımcı katıldı ve bu durum ivmeyi sürdürmek için önemli yatırımlara ihtiyaç olduğunu gösterdi.
Bununla birlikte Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, EBRD, Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası ve Uluslararası Finans Kurumunun ortak girişimi olan ve Türkiye’nin en büyük endüstriyel karbonsuzlaşma programını temsil eden Türkiye Endüstriyel Karbonsuzlaşma Yatırım Platformu 25 Kasım 2024 tarihinde resmi olarak başlatıldı. Başlangıçta çelik, alüminyum, çimento ve gübre sektörlerine odaklanan ve emisyon azaltım projeleri için teknik ve finansal destek sunan platform, 5 milyar € tutarında özel yatırım harekete geçirmeyi amaçlıyor.
Öte yandan platform, yatırım projelerinde işlem sürelerini ve maliyetleri azaltmayı, risk dağılımını iyileştirmeyi ve proje geliştirme sürecini hızlandırmayı hedefliyor. Geliştiricileri, finansörleri ve teknoloji sağlayıcıları bir araya getirerek projeleri Düşük Karbonlu Yol Haritaları kapsamında belirlenen teknolojilerle uyumlu hale getiriyor.
Ana yatırım başlıkları şu şekilde sıralandı:
- Enerji verimliliği ve süreç elektrifikasyonu
- Döngüsel ekonomi ve kaynak geri kazanımı
- Karbon yakalama, kullanma ve depolama
- Hidrojen ve yenilenebilir enerji entegrasyonu
- İklim teknolojileri ve yeşil pazar inovasyonu
