Avrupa Komisyonu, 1 Ocak 2026 tarihinde yürürlüğe girecek Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’nın (SKDM) TARIC gümrük sistemine entegrasyonuna ilişkin ayrıntılı bir kılavuz yayımladı. Yeni sertifikalar, ithalat koşullarında yapılan güncellemeler ve açıklayıcı notlarla birlikte gümrük idareleri için netlik sağlanmasının hedeflendiği bildirildi.
1 Ekim 2023 ile 31 Aralık 2025 tarihleri arasındaki geçiş döneminde SKDM kapsamına giren ürünlerin ithalatçılarının, gömülü ve doğrudan emisyonları, ithalat tonajlarını ve ithalat yapılan ülkede ödenen karbon fiyatlarını detaylandıran üç aylık raporlar sunmakla yükümlü olduğu biliniyor.
2025 yılının sonuna kadar TARIC sistemindeki 775 kodu bir ürünün SKDM kapsamına girdiğini belirtmek için kullanılsa da bu aşamada sertifika alma zorunluluğu bulunmuyor. Bunun yerine TARIC kapsamındaki TM967 dipnotu, geçiş dönemindeki raporlama yükümlülüklerini ve hangi durumlarda geçici muafiyet uygulanacağını açıklıyor.
SKDM kapsamındaki ürünler için sertifikayla doğrulama
1 Ocak 2026 tarihinden itibaren sistemde önemli değişiklikler yapılacak. TARIC sistemindeki 775 kodu, SKDM kapsamındaki ürünlerin yasal olarak serbest dolaşıma sokulup sokulamayacağını belirleyen zorunlu koşulları içerecek.
Sertifikalar, SKDM kapsamındaki ürünlerin gümrükten geçip geçemeyeceğini belirleyecek. Y128 sertifikası, yetkilendirilmiş beyan sahibinin SKDM hesap numarasını içerecek ve SKDM kapsamındaki ürünlerin ithal edilmesini sağlayacak. Y134 ve Y135 sertifikaları coğrafi olarak özel statüye sahip bölgeler veya askeri amaçla kullanılacak ürünlere uygulanan muafiyetleri temsil ederken, Y136 sertifikası da elektrik veya hidrojenin üye devletlerden birinin kıta sahanlığında veya münhasır ekonomik bölgesinde üretildiğini doğrulayacak. Y137 sertifikası 50 mt’luk kümülatif eşik muafiyetinin uygulanmasını sağlarken, Y237 sertifikası AB’de üretilen ve bu nedenle SKDM yükümlülüklerinden muaf olan ürünleri tanımlayacak. Y238 sertifikası ise SKDM kapsamında yetkilendirilmiş beyan sahibi olmak için başvuru yapan ancak başvurusu henüz sonuçlanmamış ithalatçıları tanımlayacak ve bu sayede ithalatçılar sonuçlar gelene kadar ithalat yapabilecek. Bu sertifikalardan hiçbirinin sunulmaması halinde Y060 şartı devreye girecek ve SKDM kapsamındaki ürünlerin gümrükten geçmesine izin verilmeyecek.
SKDM kapsamındaki farklı ürün grupları için farklı kurallar
SKDM kapsamına giren farklı ürün grupları için ayrı kurallar belirlendi. Çimento, gübre, demir-çelik ve alüminyum ithalatına hem beyan sahibi olma şartı hem de kümülatif eşik kuralı uygulanacak. Elektrik ve hidrojen ithalatına ise kümülatif eşik getirilmeyecek ve bunların gümrükten geçebilmesi için yetkilendirilmiş beyan sahibi veya belirli özel muafiyetlere ilişkin sertifikaların sunulması gerekecek.
Yeni dipnotlar hukuki netlik sağlayacak
TARIC’te yapılan güncellemelerle birlikte SKDM’nin gümrük yapısını güçlendirecek yeni açıklayıcı dipnotlar eklendi.
CD01023 dipnotu 50 mt’luk kümülatif eşik muafiyetinin hangi şartlarda geçerli olduğunu açıklarken, CD01024 dipnotu SKDM’nin AB’de üretilen ürünler ve AB’de üretilip başka bir ülkede işlendikten sonra dahilde işleme rejimi kapsamında yeniden ithal edilen ürünler için geçerli olmadığını gösteriyor. CD01025 dipnotu, SKDM kapsamında yetkilendirilmiş beyan sahibi olmak için başvuru yapmış fakat başvurusu henüz sonuçlanmamış olan ithalatçılar için geçici bir düzenleme tanımlıyor. Son olarak TM967 dipnotu artık ithalatın hangi şartlarda yapılamayacağını ve hangi istisnaların geçerli olduğunu açıkça gösteriyor.
