Avrupa Komisyonu 7 Ekim tarihinde Avrupa çelik sektörünün merakla beklediği yeni koruma önlemleri sistemini açıkladı. Yeni çerçeveye göre kotalar 2013 seviyeleri referans alınarak düşürülürken, kota aşıldığında uygulanacak vergi oranı küresel seviyelerle uyumlu olarak %50’ye çıkarılıyor. Daha önce SteelOrbis'in de bildirdiği üzere, teklif aynı zamanda “Çelik ve Metal Eylem Planı” kapsamında öne sürülen ve uzun süredir tartışılan ithal edilen çeliğin ilgili ülke içinde eritilmiş ve dökülmüş olması zorunluluğunu getiren kuralı da içeriyor. Son iki gün içinde Avrupa’daki çelik üreticileri yeni çerçeveyi çoğunlukla memnuniyetle karşılarken, bazı taraflar ise memnuniyetsizliklerini ya da açık itirazlarını dile getirdi.
AB çelik sektörü yeni koruma önlemlerini destekliyor
Almanya Çelik Federasyonu (WV Stahl) yeni çerçevenin AB çelik ticaretinde adil rekabeti sağlamada önemli bir adım olduğunu belirtti. WV Stahl Başkanı Gunnar Groebler, “Planlanan kota sistemi dengeli ve adil rekabet için uzun zamandır ihtiyaç duyulan zemini oluşturuyor. AB, böylece yerli çelik üretimini güçlendirecek ve karbon azaltımına yönelik yatırımların önündeki engelleri ortadan kaldıracak,” ifadelerini kullandı. Groebler’e göre yeni mekanizma Avrupa pazarını izole etmeyecek ancak yerli çelik üretimini, imalat sektörünü gereksiz yere zorlamadan koruyacak.
İspanyol çelik üreticileri birliği UNESID de değişikliği olumlu buldu ve söz konusu önlemin “küresel kapasite fazlası ve adil olmayan ithalatın sanayi kârlılığı, istihdam ve sürdürülebilirlik üzerindeki etkileri konusunda uzun süredir yapılan uyarılara bir yanıt” olduğunu belirtti. UNESID Genel Müdürü Carola Hermoso, “Komisyonun önerisi iddialı ve son derece gerekli. Adil rekabet için çerçeve yeniden belirlenecek, kapasite kullanım oranları artırılacak, yatırımlar için istikrar ve güven sağlanacak. Bu değişiklik Avrupa çelik sektörünün ve sektöre bağlı binlerce işin geleceğini güvence altına almak için hayati önem taşıyor,” şeklinde konuştu.
Ayrıca Alman metal işçileri sendikası IG Metall, yeni çerçevenin doğru yönde bir adım olduğunu ancak en geç Ocak 2026’ya kadar uygulanması ve kapasite fazlası sorununa karşı büyüme teşvikleri ve yatırım destekleriyle güçlendirilmesi gerektiğini belirtti. IG Metall Başkan Yardımcısı Jürgen Kerner, “Ticaret politikası tek başına Avrupa çelik sektörünün ve istihdamın sürdürülebilirliğini garanti etmez,” ifadeleriyle yeşil çelik üretimi ve rekabetçi enerji maliyetleri konusunda ek desteklerin zorunlu olduğuna dikkat çekti.
AB merkezli iki paslanmaz çelik üreticisi Aperam ve Outokumpu da Avrupa Komisyonunun yasa teklifinden memnun. Aperam CEO’su Tim di Maulo, yeni planın “eşit rekabet koşullarını sağlamak” açısından kritik olduğunu belirterek hızlı bir şekilde yürürlüğe konulması çağrısında bulundu. Outokumpu ise yeni kota tonajlarının mevcut piyasa koşullarını daha iyi yansıtacağını, ayrıca sistemin etkinliğini piyasa verilerine göre değerlendirecek ve gerektiğinde düzeltici önlemleri devreye sokacak bir gözden geçirme mekanizmasının dahil edilmesi gerektiğini ifade etti.
Çelik kullanıcılarından ve AB dışındaki ülkelerden tepki geliyor
Avrupalı çelik üreticileri Komisyonun belirlediği yeni çerçeveden memnun olsa da son kullanıcılar ve bazı ülkelerden çerçeveye yönelik eleştiri geldi. Son kullanıcılar yasa teklifinin Avrupa’da bulunmayan ithal ürünlere erişimi kısıtlayacağını iddia ederken, diğer ülkeler de AB’ye yapılan ihracatta görülecek düşüşe dikkat çekti. Bununla birlikte Assofermet yaptığı açıklamada yeni çerçevenin distribütörler ve imalatçılar için bir “tuzak” olduğunu iddia ederken, Güney Kore’nin kotalarda yapılan değişiklikler doğrultusunda tedarik zincirini korumak için Avrupa Komisyonu ile karşılıklı görüşmelere başlaması bekleniyor.
Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği (ACEA), kotaların sert bir şekilde düşürülmesi ve kota aşımında uygulanacak %50’lik verginin Avrupa pazarındaki baskıyı ithalat yoluyla hafifletme imkanını ciddi biçimde azaltacağını açıkladı. ACEA’ya göre ithal edilen çeliğin aynı ülkede eritilmiş ve dökülmüş olması zorunluluğu ithalatı daha da kısıtlayıp enflasyon etkisi yaratabilir. ACEA Genel Direktörü Sigrid de Vries, çelik sektörünün böyle önlemlere ihtiyaç duyduğunu kabul ederken, yeni kuralların son kullanıcılar için fazla ağır bir yük haline gelebileceğini vurguladı.
İngiltere merkezli çelik ticaret birliği UK Steel ise teklifi “yıkıcı” olarak nitelendirdi. Kuruluş, İngiltere’nin en önemli pazarı olan AB’ye yönelik çelik ihracatının ciddi şekilde kısıtlanabileceğini belirtti. UK Steel’e göre 2024 yılında 1,9 milyon mt seviyesinde gerçekleşen İngiltere çelik ihracatında AB piyasasının payı %78 oldu. Bu doğrultuda UK Steel, İngiltere hükümetine yeni çerçeveye yanıt olarak ya ayrıcalıklı bir anlaşma müzakere etme ya da kendi kota sistemini sıkılaştırma çağrısında bulundu. UK Steel Genel Direktörü Gareth Stace, “Bu, muhtemelen İngiliz çelik sektörünün bugüne kadar karşılaştığı en büyük kriz. Hükümet, Avrupa Birliği ile olan ticari ilişkilerimizi kullanarak İngiltere’ye özel kotalar için anlaşmaya varmak konusunda tüm imkanlarını seferber etmeli, aksi takdirde felaketle karşılaşabiliriz,” ifadelerini kullandı.
