Bay Karamsar: Geçtiğimiz iki yıl içerisinde, Ticaret Borsası'nda işlem görecek geleceğe dönük vadeli kontratlara ilişkin birçok makale ve basın ilanı gördük. Dubai Altın ve Emtia Borsası (DGCX), Londra Metal Borsası (LME) ve New York Ticaret Borsası'nın (NYMEX) geleceğe dönük vadeli kontratlarda, örneğin belirli kalite ve uzunluktaki inşaat demirinin işlem görmesi konusunda öncülük ettiği görülmektedir. Bu işlemler, bakır, altın vb. ticaretine son derece benzerlik göstermektedir. Söz konusu sistem, çelik üreticilerinin fiyatlara bağlı kalma riskini azaltmaya yönelik bir araç olarak tanıtılmaktadır. Kulağa hoş geliyor, değil mi? Çeliğin bakır, altın ya da buğdaydan çok daha farklı bir ticari ürün olması sebebiyle bunun işe yarayacağı konusunda son derece şüpheliyim. Tek bir standart sözleşmeye sığamayacak kadar çok miktarda ürün, kalite ve ebat bulunmaktadır. Ayrıca, fiyat kararsızlığının üreticiler açısından nasıl ortadan kaldırılacağını da anlamış değilim. Uluslararası traderlar ya da stok alıcıları en hafif bir risk kokusu alsalar dahi, fiyatları düşüreceklerdir. Konsolidasyon ve beraberinde ortaya çıkan muazzam küresel çelik üreticilerinin hakim olduğu çağımızda, üreticilerin, üretimi azaltarak ya da karma üretim programlarını kısa vadede "sıcak" pazar segmentine uydurmak adına değiştirerek fiyatlarını kontrol altında tutmak için daha iyi bir fırsatları bulunmaktadır. Ve böylece de, ne olursa olsun üç ay boyunca, hatta kimi zaman daha uzun bir süre fiyatlarını sabit tutmaktadırlar. Bu ticaret borsalarını bir stok işlemi aracı olarak nitelendirebilirim; ancak bu borsalar konusunda son derece şüpheci olan Arcelor Mittal ve Nucor'un üst düzey yöneticilerine de katılıyorum. Bay Mittal'in de dile getirdiği gibi, "Bankacılar için değil, hissedarlarımız için çalışıyoruz".
Bay İyimser: Böyle bir hizmete yönelik talep üreticilerden ziyade çelik ürün tüketicilerinden gelmektedir. Sizin de çok iyi bildiğiniz gibi, fiyat kararsızlığı kimi zaman üreticilerin büyük meblağlar elde etmesine yardımcı olur, böylece bu fikirden vazgeçmek istemezler. Mittal ve Nucor'un bu yeni fikre şiddetle karşı çıkmasına hiç şüphe yoktur. Bir ızgara üreticisi olduğunuzu ve Wal-Mart ve Home Depot gibi büyük perakendeciler ile yıllık sözleşmeniz olduğunu hayal edin. Marjlarınız çok düşük ve hammaddelerinizin fiyatlarındaki herhangi bir dalgalanma tüm yıl boyunca elde etmiş olduğunuz karınızı yok edebilir. Daha da kötüsü, yerel çelik tedarikçileriniz fiyatlarınızı sabit tutmaz ve sizden maliyet artışlarını hammadde ve navlun sürprimleri şeklinde ödemenizi istemektedir. Geleceğe dönük vadeli kontratlar bu ikileme çözüm sunacaktır. Bu senetler vasıtası ile üreticiler hammadde maliyetlerini sabitleyebilecek ve mali sonuçlarını daha iyi planlayacaktır. Sonuç olarak da, yıl sonunda hoş olmayan sürprizler ile karşılaşmayacaklardır. Hiç şüphesiz, bu avantajlardan bazıları çelik üreticileri için de geçerli olabilir; ancak burada temel bir nokta vardır ki, o da geleceğe dönük vadeli kontratlar çelik tüketicileri için çok kıymetli araçlar olduğu ve çelik sanayisi için genel olarak yararlı olduğudur.
Bay Karamsar: Fiyat kararsızlığını çelik fiyatlarının dışında tutmak geleceğe dönük vadeli kontratlar ile işlem yapmanın büyük olasılıkla en önemli avantajıdır; ancak gösterdiğin tüm sorunlar için de kesin bir yanıt teşkil etmemektedir. Geleceğe dönük vadeli kontratların yalnızca üreticilere yönelik olması sebebi ile varsayımsal ızgara üreticin çelik üreticilerinin fiyat dalgalanmalarına yine de maruz kalacaktır ve sözleşme kimin eline geçerse yeniden satışlarda azami geri dönüşü sağlamaya çalışacaktır. Ayrıca, geniş çelik ürünü yelpazesinde belirli kalite ve uzunluktaki inşaat demiri gibi az sayıda mal, ticaret borsasında tedavüle çıkarılacaktır. Bu borsalarda tedavüle çıkarılacak ürünler başka yerlerde de kolaylıkla satılabilen standart ürünlerdir. Geleceğe dönük vadeli kontratlar yalnızca üreticilerin karlarını sabitlemesine yardımcı olacaktır ki, bu da pek parlak bir fikir değildir. Bir konuda haklısın- bu garantili geri dönüşler çoğunlukla kendi çabası ile daha iyisini yapabileceklerine inanmış Nucor gibi iyi işletilen şirketler ve Arcelor Mittal gibi küresel olarak sözü geçen oyuncular için kabul edilemez. Onlar bu yeni trendin, en azından şu an için, bir parçası olmazlar. Son olarak, bir noktada birileri çelik üreticisinin ticaret borsasına satmış olduğu sözleşmeyi almak durumundadır. Peki, fiyatların birden düşmesi ve çeliğin kolaylıkla satılamaması durumunda ne olur? Depolara geri gitmek zorunda kalırlar ve Londra Metal Borsası ya da diğerlerinin çelik stokçusu olmayı isteyip istemeyeceklerini bilmiyorum. Bu stok işlemi sürecinin kılavuzu Enron elinde yüklü miktarda satılmamış çelik sözleşmesi bulundurmakta ve bunları nakde dönüştürebilmek için çaresizce çabalamaktadır. Çeliğin buğday ya da domuz eti gibi mübadele edilebilir bir mal olduğunu düşünmüyor ve geleceğe dönük vadeli kontratların olsa olsa kısıtlı bir rol oynayacağına inanıyorum.
Bay İyimser: Sadece üreticilerin geleceğe dönük vadeli kontrat yöntemlerinden yarar sağlayacağı fikrine nereden kapıldın bilmiyorum. Evet, onaylanmış depolar nedeniyle, bu emtia borsası çelik stoklarının değerini doğru biçimde tahmin edebilecektir. Stoklar bağımsız olarak değerini bulduklarında, üreticiler çelik stoklarının karşılığında kredi alabilecekler ve büyüme için yatırım yapabilecekler. Bu durum çelik üreticilerinin yararına; ancak sadece onlara özgü değil. Daha önce açıkladığım gibi, çelik tüketicileri yüksek ihtimalle bu yenilikçi mali araçlardan asıl yararlananlar olacaktır. LME'nin iş modeline baktığında, depolama, borsayı oluşturmanın ayrılmaz bir parçasıdır. Bir ihtiyaç olması halinde, LME belgeli depolardan sevkıyatları kabul edebilirsiniz. Borsa yükseldiğinde, tabii ki LME sevkıyatların tüm hacmin %1'ini aşmamasını ümit eder. Ancak bu sefer alıcılar zorunlu olduklarında stoklarına güvenebileceklerini bilecekler. Ayrıca, çeliği, çok farklı kalitesi, şekli ve miktarı olan karmaşık bir ürünü tartışıyorsun, bu nedenle onu riske girmeden alıp satamazsın. Haklı olduğun bir nokta var, bu kavram çelik işi yapan insanların anlaması için biraz zor gözüküyor. Ancak borsa, ticaretin bir çok kademesiyle uğraşmaktadır. Fakat bu sadece alt edilmesi gereken bir psikolojik engeldir. Sizin bunu anlamıyor olmanız işe yaramayacağı anlamına gelmiyor.
Bay Karamsar: Çelik üreticileri borsada, gelecekteki sözleşmelerden sabit kâr marjıyla önceden saptanmış fiyata kilitlenerek yararlanacaklardır. Dediğim gibi, büyük ihtimalle en büyük marj olmayacaktır; fakat en azından üretimlerinin belli bir kısmından ne kazandıklarını bilecekler. Hiç kuşkusuz, bir çok üretici pazarın gidişatındaki ani yükselişlerde yer almak istiyor, bu nedenle tüm üretimlerinden sadece küçük bir miktarı bu borsada işlem görecektir. Ayrıca, kütük/slab veya inşaat demiri gibi temel ürünlerde tek uzunluk veya kalitede kalacaklardır. Bu ürünlerin marjı zaten oldum olası zayıftır ve spekülatörler çok fazla para kazanmak umuduyla bu sözleşmeleri toplamak isteyeceklerdir. İşte burda da en önemli sorunlardan biri karşımıza çıkmaktadır.. Bu spekülatör oyuncular çelik ticaretinde uzman değiller ve büyük ihtimalle çok para kaybedecekler ve genel çelik piyasasına olumsuz bir etkisi olacak aşağı doğru sarmal hareketlere neden olacaktır. Ayrıca Londra Metal Borsası (LME) gibi yerlerin kendi depolarında çelik pozisyonları olmasına da şüpheyle bakıyorum. Yani çelik sektörü hakkında ne biliyorlar ki? Son olarak, kalite taleplerin nasıl idare edileceğinden de emin değilim. Bu türden taleplerin ortaya çıkacağını biliyorsun. Kim sorumlu? Biz bazı hisseler üzerindeki işlemlerde yoğunlaşmışken, en son kullanıcı sözleşmeli ortağına gitmek zorunda olacak. Üreticiler işin içine girince, harcanan zaman çok fazla olacaktır ve üretici aylar önce üretilmiş çelik için talepte bulunmayacaktır. Dünyanın büyük çelik üreticileri henüz güverteye çıkmadılar. Kavram ilginç olabilir ancak sektörün standardı olmaktan uzak.
Bay iyimser: Hiç şüphesiz, çok fazla şüpheci ve karamsar var. Ayrıca birçok insan hâlâ geleceğe dönük vadeli kontratın nasıl olacağını tam anlamıyla anlamış değil. Borsa çelik piyasasını eğitmeye çalıştı ancak daha fazla ilerlemenin tek yolu bu araçları sunmaktır. Bazı ilişkiler kuruldu bile, ancak şu ana kadar bu yavaş bir başlangıç. Wall Street türlerini küçümseme sakın. Onlar çelik piyasalarını senden ya da benden çok daha iyi analiz edebilirler. Biz sadece önümüzdeki bir ya da iki ayı görebiliyoruz. Bu zeki adamlar, mevcut olan tüm ekonomik, üretim, stok ve tüketim rakamlarını birleştirerek, yanıldıkları zamanlardan daha çok haklı çıkarlar. 2004 yılında neler olduğuna bir bak. Çelik fiyatları yükseldiğinde, bizler bunun geçici bir durum olduğunu ve fiyatların hemen geri geleceğini düşünmüştük. Ancak, çelik şirketlerinin hisseleri önemli miktarda kazanç elde etmeye başladı ve o seviyede direndi. Spekülatörler de piyasa için yararlı olabilirler. Piyasaya bir miktar likitide sağlayacaklardır; böylece kimse yüksek miktarda stok seviyesine saplanıp kalmaz, çıkmazdan kurtulmak için satış gücüne güvenmek zorunda olur. Şirketler istediklerinde bir düğmeye basarak kapasite ve üretimlerini boşaltabilecekler. Şu anda o günden çok uzaktayız ancak ben, senin sandığın kadar uzak olduğumuzu düşünmüyorum.
