Latin Amerika Çelik Birliği (Alacero) tarafından düzenlenen Alacero Summit 2025 konferansında konuşan World Steel Dynamics Yönetici Ortağı John Lichtenstein, Çin’in Latin Amerika’ya yönelik dolaylı çelik ihracatının giderek arttığını ifade etti.
Lichtenstein’a göre dolaylı çelik ihracatı 2017 yılından bu yana her yıl doğrudan çelik ihracatını geride bıraktı. Bu dönüşüm, 2014-2015 yıllarında Çin’in doğrudan çelik ihracatında yaşanan keskin artışın ardından gerçekleşti. Söz konusu artış, kapasite fazlası ve sübvansiyonlar konusunda endişelere yol açtı ve Tokyo’da düzenlenen G7 Zirvesi’nin öncelikli başlıklarından biri haline geldi. Sonrasında uygulanan politika baskısı, doğrudan ihracatın azalmasına ve dolaylı ihracatın hızla artmasına yol açtı.
Otomotiv sektörü öne çıkıyor
Lichenstein, sektörel açıdan bakıldığında otomotiv ürünlerinin Çin’in dolaylı çelik ihracatında en hızlı büyüyen kategori olarak öne çıktığını belirtti. Otomotiv ürünlerinin payı %9’dan %19’a yükselirken, genellikle düşük katma değerli çelik içeren ürünlerin yer aldığı kategorinin payının ise %59’dan %37’ye gerilediğini ifade etti. Bu değişimin, Çin’in dolaylı çelik ihracatında daha yüksek katma değerli ürünlere yöneldiği anlamına geldiğini dile getirdi. Lichtenstein, 2025 yılına ilişkin resmi verilerin henüz açıklanmamış olmasına rağmen otomotiv ürünlerinin payının %20’yi aşarak %25’e yaklaşmış olabileceğini aktardı.
Bununla birlikte mekanik makine ihracatının da artış gösterdiğine dikkat çekti. Bu ürünlerin, bir yandan yerel ekipman üreticilerinin pazar payını düşürebileceği ve yerel çelik tüketimini zayıflatabileceği, diğer yandan kullanım alanına bağlı olarak sanayinin büyümesini destekleyen sermaye varlıkları olarak da işlev görebileceğini söyledi.
Latin Amerika en hızlı büyüyen pazar haline geldi
Bölgesel açıdan bakıldığında Çin’in dolaylı çelik ihracatında Latin Amerika’nın payı 2023 yılı itibarıyla %4’ten %9’a yükseldi ve Rusya hariç tutulduğunda en hızlı büyüyen pazar haline geldi. Rusya’ya yapılan ihracattaki artış ise işgal sonrası savaş ekonomisine geçiş gibi olağanüstü koşullarla açıklandı.
Buna karşılık Çin’in dolaylı çelik ihracatında ABD ve AB’nin toplam payı yaklaşık %50’den yaklaşık %25-30 seviyesine geriledi.
Latin Amerika’ya doğrudan ve dolaylı çelik ihracatı
Dolaylı ihracattaki artışa rağmen Çin’in Latin Amerika’ya doğrudan çelik ihracatı halen dolaylı ihracatın üzerinde bulunuyor. Bununla birlikte hem dolaylı hem de doğrudan çelik ihracatı pandemi sonrasında sert bir yükseliş kaydetti. 2020 yılı öncesinde nispeten yatay seyreden dolaylı ve doğrudan çelik ihracatı, pandemi sonrasında belirgin bir ivmelenme yaşadı.
2023 yılı itibarıyla Latin Amerika’nın dolaylı çelik ithalatının yaklaşık %50’sini Çin oluşturdu. Bu oran önceki dönemde %16 seviyesindeydi. Meksika hariç tutulduğunda Çin’in payı %20’den yaklaşık %65’e yükseliyor. Meksika’nın payının daha düşük olması, ABD ile olan tedarik zinciri entegrasyonunun güçlü olduğunu gösteriyor. Buna rağmen Meksika, Çin’in dolaylı çelik ihracatında ülke bazında en büyük pazar olmayı sürdürüyor.
Latin Amerika’da otomotivin payı daha yüksek
2010 ve 2023 yılları karşılaştırıldığında Çin’in Latin Amerika’ya dolaylı çelik ihracatında otomobilin payının küresel ortalamanın üzerinde seyrettiği görülüyor. 2023 yılında otomotiv ürünlerinin küresel payı yaklaşık %19 iken, Latin Amerika’da bu oran yaklaşık %25 seviyesinde gerçekleşti. Bu kategori yalnızca tamamlanmış araçları değil, aynı zamanda büyük ölçüde yassı mamul yoğun olan parça ve bileşenleri de kapsıyor.
İmalat sektörünün yarattığı katma değer düşük
Lichtenstein, Çin’in dolaylı çelik ihracatının etkisini daha geniş bir çerçevede değerlendirmek için imalat sektörünün katma değer göstergesine odaklandı. 2015 yılındaki dolar kuru baz alındığında Latin Amerika imalat sektörü katma değeri incelenen dönem boyunca neredeyse hiç büyüme göstermedi.
Aynı dönemde Çin’in dolaylı çelik ihracatı sert artış kaydetti. Her ne kadar imalat sektörü katma değerinin düşük olması ve Çin’in dolaylı çelik ihracatındaki artış arasında doğrudan bir bağlantı kurulamasa da Lichtenstein, Çin’in dolaylı çelik ihracatının bölgesel imalatın durgunluğunda önemli bir rol oynadığını vurguladı.
Çin’in doğrudan yabancı yatırımları çelik talebini desteklemiyor
Çin’in Latin Amerika’ya yönelik doğrudan yabancı yatırımları giderek otomotiv sektörüne yönelmiş durumda. Ancak Çin’den Meksika oto parça sektörüne yapılan 12 büyük yatırımı inceleyen 2024 tarihli bir çalışma, bu projelerin çoğunun çelik yoğun faaliyetlerden ziyade alüminyum döküm ve elektronik alanlarına odaklandığını ortaya koydu. Bu durum, üretimin yerelleşmesine rağmen yerel çelik talebinin desteklenmediğini ve dolaylı ithalat baskısının devam ettiğini gösteriyor.
Lichtenstein, Çin’in dolaylı çelik ihracatının Latin Amerika için oluşturduğu tehdidin büyük olduğunu ve giderek arttığını belirtti. Devamlı gözlem yapılmasının kritik olduğunu vurgulayan Lichtenstein, sektör ve ürün kategorisinin belirleyici olduğuna dikkat çekti. İthalatın parça, nihai mamul veya sermaye malları şeklinde gerçekleşmesinin, bu akışların yerel çelik tüketimi ve imalat sektörlerinin dayanıklılığı üzerindeki uzun vadeli etkisini belirlediğini kaydetti.
