Rus çelik ve hammadde ihracatçıları, dış piyasalara sevk edilecek malzemeleri ülke toprakları içinde taşıma konusunda zorluklar yaşıyor. Bahsi geçen zorluklar, ülkenin başta Çin olmak üzere özellikle de Asya piyasalarına yapılan ithalat doğrultusunda yapılanmış olan demir yolu sisteminde yükleme ve taşıma işlemlerinin uzamasından kaynaklanıyor. Bununla birlikte Rusya’da yukarı yönlü güncellenen demir yolu taşıma fiyatları da çelik ve hammadde tedarikçilerine baskı uyguluyor.
Rus kaynaklara göre 2024 yılında yerel demir yolu ağı üzerinden yapılan sevkiyatlar %4,1 düşüşle 1,82 milyar mt seviyesine gerilerken, Ocak ayında görülen %1,8 düşüşle aşağı yönlü hareketin devam ettiği gözlendi. Bu durumun ana nedeni olarak ülkenin doğu bölgelerindeki, yani en yoğun hatlardaki taşıma kapasitesinin düşmesi verildi. Mevcut krizi daha da kötüleştiren faktörlerden biri de kullanılmayan nakliyat trenlerinin sayısının fazla olması.
Çelik piyasasından kaynaklar, devam eden sorunların Rusya’nın ticaretinin doğuya kaymasından kaynaklandığını söyledi ve Çin’den Rusya’ya demir yolları üzerinden yapılan teslimatların süresinin Kasım-Ocak döneminde 18-25 günden 35-40 güne çıktığını belirtti. Bununla birlikte Rusya’nın Çin’den yaptığı ithalat, Çin’e yaptığı ihracatın üzerinde yer aldığı için Çin, konteyner ve vagonların Rusya'dan geri dönmesinde sıkıntısı yaşıyor. Bu durum, sevkiyatların yaklaşık 25 gün gecikmesine yol açıyor.
Rus demir yollarında çok sayıda boş vagon olduğunu ve bunun da yoğunluğa sebebiyet vererek durumu daha da kötüleştirdiğini ifade ediyor. Yetkililer, Rus demir yollarındaki vagonların üçte birinin boş ve sayıca fazla olduğunu ifade etti. Bir yetkili, “Şubat ayında taşınması gereken yük için 970.000 adet vagon gerekiyor. Ancak demir yollarında fazladan yaklaşık 400.000 adet vagon bulunuyor ve bu da nakliye hizmetlerini etkiliyor,” dedi. Bir üretici ise yol uzadığı için vagonların daha uzun süre yolda kaldığını bu nedenle ilave vagonların demir yolu ağına bağlanamadığını söyledi.
Bununla birlikte 1 Aralık tarihinde ülkede 2025 yılı için sanayi taşımacılığı fiyatları %13,8 arttı. Bununla birlikte kömür ihracatı için uygulanan indirimler kaldırıldı. Konteyner bazlı sevkiyat fiyatları ise 2025 ve 2026 yılları için %5 yukarı çekildi. Boş vagonlar içinse %10 daha fazla ücret alınacak.
Bu koşullarda Rus çelik ve hammadde tedarikçileri nakliye fiyatları ve uzun teslim sürelerinin yanında yerel para biriminin dolar karşısında güç kazanması nedeniyle ihracat yapmakta zorlanıyor. Bir tüccar, “Dış piyasalara verilen kütük fiyatlarının arttığını görmüyoruz. Ancak Rus rublesi güç kazandığı için ihracatçıların maliyetleri artıyor. Rus demir yollarının felç olması ve limanlara kısıtlı ulaşım olması, durumu daha da kötüleştiriyor,” ifadelerini kullandı.
Rusya’da çelik üreticileri bu negatif etkileri bertaraf etmek ya da azaltmak için alternatif nakliye araçlarını kullanmaya yoğunlaşıyor. Bir çelik üreticisi, “Kara yoluyla nakliye seçeneğini geliştiriyoruz, ilkbahardan sonbahara ise nehir taşımacılığı yapıyoruz,” yorumunu yaptı. Bir başka kaynak, “Bu yeni bir sorun değil, ticaretin doğuya kayması, lokomotif eksikliği ve istihdamda yaşanan sorunlar gibi birçok faktörün kümülatif etkisini görüyoruz,” dedi. SteelOrbis’in edindiği bilgilere göre Rusya’da hurda tedarikçileri de kara yolu ile nakliyeye geçiyor.
