Bu hafta Çin’de büyük limanlardaki birçok ihracat kargosunun ciddi bir incelemeye tabi tutulduğu konuşuluyor ve piyasa kaynakları yakın zamanda Çin’den KDV’siz yapılan çelik ihracatının kısıtlanabileceğini düşünüyor. Bu durum teoride Çin’den verilen fiyatları yükseltecek ve özellikle sıcak rulo sac ile uzun mamul segmentlerinde diğer tedarikçilerin fiyatlarını da etkileyecek. Fakat şimdilik Çin’in düşük fiyatlı teklifleri piyasada halen bulunuyor. İhracatçılar beklemede ve alıcılarda endişe yaratmak istemiyor.
Çin limanlarındaki denetimler
Ülkedeki birçok çelik üreticisi ve tüccarın aktardığına göre gümrük yetkilileri KDV’siz satışları inceleme yoluna gitti. Hükümetin bu yönde adımlar atacağı geçen yılın sonlarında da konuşuluyordu ancak bu sefer durum daha ciddi görünüyor. Çinli bir piyasa kaynağı, “İlk uyarı sıcak rulo sac ihracatçılarına geldi. Sonuç olarak piyasada KDV’siz teklifler çok büyük oranda azaldı,” dedi. Ayrıca Quingdao, Jingtang ve Tianjin limanlarında denetimler yapıldığı ve “KDV’siz olduğundan şüphelenilen” en az 150.000 mt’luk bağlantının ertelendiği duyuldu.
Sıcak rulo sac piyasasında KDV’siz satışlar sıklıkla yapılırken bazı tedarikçiler düşük tonajlarda olsa da inşaat demiri ve filmaşin satışlarını da bu yolla yapmaya başladı. SteelOrbis’in daha önce belirttiği üzere, KDV’siz satışlar 2023 yılının başında “yeni normal” haline geldi ve bu zamana kadar rağbet gördü. KDV’siz satış, tüccarların başta sıcak rulo sac olmak üzere çelik üreticilerinden yuan bazında alım yapmaları ve sonrasında masraflarını vergiden düşmesi gereken şirketlere fatura satmaları anlamına geliyor. KDV’siz satış yapan tüccarların fiyatlarıyla üreticilerin fiyatları arasında ürün ve piyasaya bağlı olmak üzere 10-20$/mt veya %6’ya kadar fark bulunuyor.
KDV’siz ticaret duracak mı?
Başlatılan incelemeler sebebiyle KDV’siz ticarette görülebilecek olası engellemelere ilişkin piyasada farklı görüşler mevcut. Çoğu piyasa oyuncusu KDV’siz satışların sınırlanacağı konusunda hemfikir olurken tamamen duracağını düşünmüyor. Hükümetin neye karar vereceği ise henüz belli değil. Türkiye’ye Çin çıkışlı sıcak rulo sac satan bir tüccar, “[KDV’siz satışlar] bir şekilde sınırlanacak. Bir süredir bu yönde söylentiler vardı. Hükümet buna izin vermiyor ama göz ardı ediyorlar,” yorumunu yaptı. Ancak Çin’den KDV’siz olarak verilen teklifler dursa bile, “hala en ucuz seçenek olduğu için Türkiye’nin Çin’den alım yapmaya devam edeceğini” söyledi.
Bazı tüccarlar ise KDV’siz ticaretin tamamen yasaklanmasının Çin için pek olumlu sonuçlar doğurmayacağını düşünüyor. Uluslararası bir tüccar, “Çin piyasasında, sadece çelik değil diğer başka ürünler için de (elektrik araçlar vb.), ihracat arz talep dengesini korumanın en önemli araçlarından. Ayrıca ihracat Çin’in 2024 yılında büyüme hedeflerini tutturması için de önemli… Tabii ki, KDV’siz ihracat, KDV kaybına sebep olabilir, bu yüzden de hükümet bunu engellemek isteyebilir. Ancak KDV’siz ihracatı yasaklamak demek, muhtemelen hiç ihracat yapılmayacağı için bazı piyasalardan hiç KDV geliri elde edememek demek,” yorumunu yaptı.
SteelOrbis’in görüştüğü birçok Çinli ihracatçı, KDV’siz sevkiyatların ceza şartı gelene kadar (muhtemelen Mayıs ortasına kadar) devam edeceğini ve sonuç olarak daha önce yapılan bağlantıların iptali söz konusu olmayabilir. Bir üretici, “KDV’siz satış yapan tüccarlar şu an durumu gözlemliyor ve herhangi bir engelleme gelmeden önce mümkün olduğunca hızlı şekilde sevkiyat yapmaya çalışıyor,” dedi.
Fiyatlar üzerindeki etki çeşitlilik gösteriyor
Bazı tüccarlar birçok büyük pazara verdikleri sıcak rulo sac ve filmaşin tekliflerini sırasıyla 10$/mt ve 40$/mt artırsa da Çin’den hala KDV’siz teklif veriliyor. Vietnam sıcak rulo sac piyasasında Q235 ve bor ilaveli SS400 kalite ithal sıcak rulo sac teklifleri haftalık 2$/mt artışla Haziran sevkiyatlı olmak üzere 540-542$/mt CFR aralığından duyuldu. Kaynaklar Çinli ihracatçıların geçtiğimiz birkaç ay büyük tonajlardan satış yaptığı Vietnam piyasasında düşük fiyatların kabul gördüğünü ve yüksek seviyelerden verilen tekliflerin Japonya ve Hindistan gibi diğer ihracatçı ülkelerdeki satıcıların önünü açtığını düşünüyor. Vietnam’a son yapılan Japonya çıkışlı sıcak rulo sac bağlantısındaki fiyat Çin çıkışlı SAE1008 kalite sıcak rulo sac tekliflerinin 3$/mt üzerinde duyulurken, söz konusu fiyatlar arasındaki fark genellikle 10$/mt’un üzerinde yer alıyor.
Ancak Orta Doğu piyasasında tekliflerde gözle görülür bir artış kaydedildi. Örneğin; BAE’ye verilen Çin çıkışlı bor ilaveli SS400 kalite sıcak rulo sac teklifleri haftalık 10-30$/mt artışla Mayıs-Haziran sevkiyatlı olmak üzere 560-585$/mt CFR aralığından bildirilirken, Türkiye’de Çin çıkışlı sıcak rulo sac teklifleri haftalık 10-15$/mt artışla 570-590$/mt CFR bandından duyuldu. Türkiye’ye yapılan daha önceki bağlantılar 555-560$/mt CFR aralığından gerçekleştirilmişti.
Ayrıca en az bir büyük ölçekli Çinli tüccarın filmaşin tekliflerini 40$/mt yükselttiği bildirildi. Yine de Çin piyasasının istikrara kavuşmadığını düşünen bazı tüccarlar Filipinler, Vietnam ve Tayland’a 520-530$/mt CFR aralığından teklif vermeye devam ediyor. Çinli entegre olmayan üreticiler hala 530-540$/mt FOB aralığından filmaşin teklif ettiğinden kaynaklar son tekliflerin KDV içermediğini düşünüyor.
KDV’siz satışın Çin’in ihracatı için önemi ne?
2023 yılında özellikle sıcak rulo sac segmenti için KDV’siz satışın önemi arttı. Birkaç önde gelen Çinli tüccar geçtiğimiz yıl KDV’siz satışların toplam sıcak rulo sac ihracatının %50-60’ını oluşturduğunu tahmin ediyor. Çin gümrük verilerine göre 2023 yılında ülkenin sıcak rulo sac ihracatı yıllık %40,6 veya 17 milyon mt artışla 59,63 milyon mt seviyesinde kaydedildi. Ayrıca Çin’den gerçekleştirilen KDV’siz ihracat Türkiye’nin toplam sıcak rulo sac ithalatının %30-40’ına karşılık geliyor. Öte yandan Vietnam piyasasında bu oran tahmini %70-80’e tekabül ediyor. Bu nedenle Çin ihracat piyasasındaki bu büyük kayıp, piyasayı hükümetin hedeflediğinden daha fazla etkiliyor gibi görünüyor. 2023 yılının sonunda bildirildiği üzere Çin Metalürjik Sanayi Planlama ve Araştırma Enstitüsü’ne göre bu yıl ülkede yerel çelik tüketiminin, 2023 yılında kaydedilen %3,3 düşüşün ardından %1,7 oranında gerilemesi bekleniyor. Bu nedenle söz konusu hacimler iç piyasaya yönlendirilemeyeceğinden piyasa zarara uğrayabilir ve geçtiğimiz yıl görülenden daha fazla üretim kesintisine ihtiyaç duyulabilir.
