Enerji fiyatları 2022 yılında Avrupa çelik piyasasını şekillendiren başlıca etken oldu

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali dünya genelinde pek çok sıkıntıya yol açtı ve özellikle Rusya’nın dünyanın en büyük hidrokarbon ihracatçılarından biri olduğu düşünüldüğünde pek çok bölgede enerji sektöründeki dengeleri değiştirdi.

Enerji krizi geçtiğimiz yıl AB ülkelerini, bu ülkelerin çelik sektörlerini, maliyetlerini, üretim oranlarını, rekabet gücünü ve kâr marjlarını olumsuz etkiledi. 2022 yılının sonuna ve bu yılın başına gelindiğinde hükümetlerin enerjide Rusya’ya bağımlılığı azaltmaya yönelik devreye aldığı politikalar ve konutlardaki enerji tüketiminin normal seviyelerde kalmasını sağlayan olumlu hava koşulları sayesinde kriz bir nebze hafifledi.

Yüksek enerji fiyatları geçtiğimiz yıl Avrupa çelik sektörünün yapısını kökten değiştirdi. Doğal gaz arzındaki sıkıntılar enerji fiyatlarının sertçe yükselmesine yol açtı ve üreticiler yüksek maliyetler nedeniyle çelik fiyatlarını artırmak veya üretimlerini azaltmak zorunda kaldı. Bazı Avrupalı üreticiler Ağustos ayından itibaren sonbaharda yüksek fırınlarında üretimlerine ara verme veya kapasite kullanım oranlarını ciddi ölçüde düşürme kararı aldı.

2022 yılının ikinci yarısında üretime ara veren veya kapasite kullanım oranlarını düşüren Avrupalı üreticiler

Özellikle İtalyan sac üreticileri Ukrayna ve Rusya çıkışlı arzdaki eksikliği telafi edebilmek amacıyla Çin, Hindistan, Endonezya, Güney Kore, Vietnam ve Brezilya’dan slab ithal etmeye başladı. Ukrayna, savaşın başladığı tarihten itibaren slab piyasasında yer alamamış olsa da bazı Rus üreticiler AB’ye satış yapabildi. Avrupalı üreticilerden bazıları ise eksik ithal tonajları telafi etmenin yanı sıra slab üretmektense slab haddeleyerek daha iyi marjlar elde etme hedefiyle slab alımı yaptı.

2022 yılında Avrupa’da sanayide kullanıma yönelik elektrik ve doğal gaz fiyatları iki-üç kat arttı. Bölgede toptan elektrik fiyatının aylık en yüksek ortalaması Ağustos ayında 543$/megavatsaat olarak kayıtlara geçti. Doğal gaz fiyatlarındaki yukarı yönlü hareket elektrik fiyatlarındaki artışa yansıdı ve Avrupalı siyasetçiler hem tüketicileri hem de işletmeleri korumak amacıyla enerji piyasasına müdahale seçeneğini değerlendirmeye başladı.

SteelOrbis’in tahminlerine göre, elektrik ve doğal gaz fiyatlarında meydana gelen artışlardan önce 2021 yılında enerji fiyatlarının çelik üretim maliyetlerindeki payı bazik oksijen fırınlar için %10-18, elektrik ark ocakları için %9-16 seviyelerinde yer alıyordu. Avrupa çelik sektöründe enerji maliyetlerinin payı 2022 yılının üçüncü çeyreğinde doğal gaz ile enerji fiyatlarındaki artış karşısında %25-40’a çıktı.

İtalyan bazik oksijen fırınlı sıcak rulo sac üreticilerinin üretim maliyetleri

2022 yılının ikinci yarısında çelik üretim maliyetlerinde enerji fiyatları sebebiyle meydana gelen artış kârlılıkta sert bir düşüşe neden oldu. Bazik oksijen fırınıyla üretim yapan İtalyan üreticilerin sıcak rulo sacda kâr marjı ilk yarıda kaydedilen 110-440€/mt seviyesine kıyasla 25-100€/mt seviyesine düştü. Yine bazik oksijen fırınında demir cevheri kullanarak üretim yapan Alman üreticilerin sıcak rulo sacda kâr marjı ise birinci ve ikinci çeyrekte kaydedilen 130-457€/mt seviyesine kıyasla 25-150€/mt seviyesinde yer aldı. İkinci yarıda bazik oksijen fırınıyla üretim yapan Polonyalı üreticilerin ton başına fabrika çıkışı sıcak rulo sac kâr marjı 50-190€/mt seviyesine indi. 2022 yılının ilk yarısında kâr marjı çok daha yüksek seviyelerde kaydedilmişti.

Alman bazik oksijen fırınlı sıcak rulo sac üreticilerinin iç piyasa marjı, fabrika çıkışı

Eylül ayından itibaren Almanya, Fransa, İtalya ve İspanya hükümetleri enerjideki sert fiyat artışları ve arz sıkıntısı karşısında çelik sektörünü destekleyecek birden fazla program devreye aldı. Almanya, enerji kriziyle mücadele için şimdiden 440 milyar € harcama yaptı. Söz konusu rakam, ülkenin 2020 yılından bu yana ekonomisini pandeminin olumsuz etkilerinden korumak amacıyla ayırdığı yaklaşık 480 milyar € ile neredeyse aynı seviyede yer almasıyla dikkat çekti. Almanya’nın teşvik paketi üreticilerin belirli bir ölçüye kadar enerji maliyetlerini düşürmelerine ve üretimlerine yeniden başlamalarına katkı sağladı.

Bu yılın başında AB’de enerji fiyatları, mevsim normallerinin üzerinde seyreden hava sıcaklıkları, spot doğal gaz fiyatlarının düşmesi, doğal gaz depolama tesislerinde stokların başarılı bir şekilde yenilenmesi ve Avrupa Komisyonu’nun elektrik piyasasına yönelik reform planları sayesinde Rusya’nın Ukrayna’yı işgal ettiği dönemdeki seviyelere indi.

2022’nin başına kıyasla hala oldukça yüksek olan fiyatlardaki dalgalanmalar AB’de yoğun enerji kullanan sektörleri etkilemeye devam ediyor olsa da bu durum çelik piyasası üzerindeki baskıyı azaltabilir. Öte yandan şirketler hala olabilecek en kötü ihtimalleri değerlendiriyor. Avrupa’da Rusya ile olan gerginliğin kızışabileceğine ve enerji kaynaklarını etkileyebilecek acil durumlara yönelik endişeler mevcut.

AB’de enerji krizi yavaşlamış olsa da yatırımların yoğun enerji tüketen sektörlerden enerji maliyetinin daha düşük olduğu diğer ülkelere taşınma riski değerlendiriliyor. Başta ABD olmak üzere düşük elektrik maliyetleriyle faaliyet gösteren rakipler nedeniyle bu etken, bölgenin uzun vadede fiyatlardaki rekabet gücünü zayıflatabilir.