İÇDAŞ İhracat Müdürü Murat Cebecioğlu ile çelik sektörüne dair son durumu, küresel piyasada artan korumacılık önlemlerini ve önümüzdeki döneme ilişkin beklentileri konuştuk.
Firmanızın faaliyetleri hakkında bilgi alabilir miyiz?
İÇDAŞ hem üretim kapasitesiyle hem de ülkemizin en fazla ihracat yapan kuruluşları arasında yer almakta ve 1970’ten bugüne çelik üretimini sürdürmektedir.
Çelik üretiminin yanı sıra enerji, tersane, lojistik (deniz, kara), ulaşım (hava), liman işletmeciliği, inşaat, sigorta, madencilik, tarım ve hayvancılık alanlarında faaliyet göstermektedir.
Çanakkale’nin Biga İlçesindeki Değirmencik Tesislerinde üç buçuk milyon ton/yıl kapasiteli iki çelikhane, dört milyon ton/yıl kapasiteli dört haddehane, üç üniteli 410 MWm termik santral, 4 MWm dört HES, 11.6 MWm gücünde GES, tersane, iki iskele, iki rıhtım, günde 30 bin ton yükleme, 60 bin ton boşaltma kapasiteli Türkiye’nin en büyük özel sektör liman tesisleri ve bu ünitelerin yardımcı tesisleri bulunmaktadır.
Ayrıca 128.085 m2 alanda 370 metre boyunda ve 70 metre genişliğinde 330.000 DWT’a kadar her türlü gemi tamir, bakım ve yeni gemi inşası yapılabilecek Türkiye’nin en büyük kuru havuzunda; 10 metre su çekimi yapılabilen, etrafında 2 adet 20 tonluk ve 1 adet 100 tonluk servis vinci bulunmaktadır. Mobil kreynler ile gerekli vinç hizmeti verilebilmektedir.
Değirmencik Entegre Tesisine ek olarak Biga’ya bağlı Bekirli’de 1.215 MWm kapasiteli ve iki üniteli termik santral ve yine Biga’da 68 MWm lisanslı kurulu güce sahip rüzgâr enerji santrali faaliyet göstermektedir.
Talep ve fiyatlardaki gidişat hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Arz ve talep dengesi maalesef bozulmuştur. Daralan ihracat pazarları ve artan rekabet, fiyatlar üzerinde baskı oluşturmuş ve ihracatımızı olumsuz bir şekilde etkilemiştir. Geçtiğimiz yıllarda yüklü miktarlarda ihracat yaptığımız ülkeler, ihracatçı konuma gelmişler ve daralan pazarlarda bizimle rekabet etmektedirler. Tüm bunlar sonucu talepte belli bir gerileme ve fiyatlar üzerinde baskı oluşmuştur.
İhracat piyasalarındaki durumu nasıl yorumluyorsunuz? Özellikle Kuzey Afrika ile rekabet konusunda neler söyleyebilirsiniz?
Geçtiğimiz senelerde Mızır, Cezayir gibi ülkeler, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ülkelerine önemli oranlarda mal sevk etmişlerdir. Bunun başlıca nedeni korumacı önlemlerden bizim kadar etkilenmemiş olmalarıdır.
Bölgedeki son gelişmelerle birlikte başta Suriye olmak üzere Orta Doğu ülkelerindeki satış fırsatlarını nasıl görüyorsunuz?
Suriye pazarı özellikle İskenderun bölgesinde bulunan üreticiler için önemli bir pazar haline gelecektir. Bölgenin istikrara kavuşmasıyla birlikte, halihazırda devam eden ihracat daha da ivme kazanacaktır. Mısır, Libya gibi diğer Orta Doğu ülkelerine de ihracatımız hız kazanacaktır.
ABD şu an tüm ülkeler için %50 vergi uyguluyor, bir taraftan da antidamping vergileri revize edildi. Bu durumda ABD’ye satışlar konusunda bir değişiklik olmasını bekliyor musunuz?
Amerika Birleşik Devletleri’nin tüm ülkelere %50 vergi uyguluyor olması ve geçtiğimiz senelerde önemli miktarlarda ihracat yapan başta Vietnam olmak üzere Mısır ve Cezayir için antidamping ve sübvansiyon davası açılmış olmasıyla bu ülkeler şu an için pazar dışı kalmışlardır. Bu bağlamda Amerika Birleşik Devletleri’ne ihracat şansımız bulunmakla beraber, geçtiğimiz senelerde ülkemiz üreticilerine açılan davalar sonucu ödenen antidamping ve sübvansiyon cezaları ihracatçıları mal sevk etmekte biraz düşündürüyor. Evvelce gönderilen mallarda olası tüm riskler alınırken, şu dönem riskleri karşı tarafın alması istenmekte, bu da Amerikalı ihracatçıların karar almakta zorlanmasına sebep olmaktadır.
Dünya genelinde gittikçe artan korumacılık piyasalarda ne gibi değişikliklere yol açıyor?
Gün geçtikçe artan korumacılık önlemleri pazarların daralmasına, rekabetin artmasına ve arz talep dengesinin bozulmasına neden olmuştur. Ülkemiz ihracatında önemli yere sahip Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Avrupa Birliği ülkelerine, uyguladıkları vergiler ve kotalar nedeniyle satış yapmak neredeyse imkansız hale gelmiştir. Çin’in ihracat pazarlarına yönelmesi hem rekabeti artırmış hem de Singapur, Hong Kong gibi önemli miktarlarda ihracat yaptığımız ülkelere ihracat yapmamızın önünü kesmiştir.
Mevcut ekonomik durum inşaat faaliyetlerini ve işlerinizi nasıl etkiliyor?
Kredi maliyetlerinin yüksek olması, yeni yapılması planlanan orta ölçekli özel sektör projelerinin gecikmesine sebebiyet vermektedir. Bunun yanında göze çarpan büyüklükte kamu yatırımlarının da olmayışının inşaat çeliğine olan talebin azalmasına neden olduğunu düşünmekteyiz.
2025 yılı nasıl geçiyor, yılın geri kalanına ilişkin beklentileriniz neler?
2025 yılının geri kalanında ihracat açısından önemli bir gelişme beklenmemektedir. Belirttiğim gibi daralan pazarlar, artan rekabet, koruyucu önlemler pazarın açılması önünde engel oluşturuyor.
