8 Nisan Salı günü İstanbul Marriott Hotel Asia’da SteelOrbis iş birliğiyle gerçekleşen Eurometal Çelik Günü & YİSAD Yassı Çelik Konferansı’nda konuşan Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri Dr. Veysel Yayan, ilk olarak temel ekonomik göstergelere değindi ve %3,2 olarak kaydedilen 2024 yılı gayrisafi milli hasılanın istikrarlı büyümeye işaret ettiğini vurguladı. Bu sonuçta inşaat sektörünün pozitif etkisi görülürken, imalatın negatif etkisinin ise sınırlı kaldığı anlaşılıyor. Dr. Yayan, 2024 yılında Kızıldeniz’de yaşanan sıkıntıların ve AB’nin Rusya ve Belarus’a getirdiği yaptırımlar sonucunda yeniden dağıtılan toplam 6,5 milyon mt’luk kotanın Türkiye’nin ihracatına olumlu etki ettiğine işaret ederken, şimdilik hareketli seyretse de ihracatta daha sıkıntılı döneme girilebileceğini belirtti.
Çelik sektörü özelinde 2024 yılında %9,4 büyüme görüldüğünü söyleyen Dr. Yayan, “Serbest piyasaya göre çalışan ülkelerle rekabette bir sıkıntı yok ama Çin’le rekabet edebileceğimizi söylememiz mümkün değil,” dedi. Çin’in dünyanın diğer yarısından fazla üretim yaptığına, üretimde biraz gevşemeler görülse de anlamlı bir düşüş olmadığına vurgu yapan TÇÜD Genel Sekreteri, “Çin’den sonra en ucuz olan ülkeyiz, buna rağmen bizden 120-130 dolar daha ucuza satıyorlar, bu durum sürdürülebilir değil. Sistemli bir şekilde dünya çelik sektörünü işgal ediyor görüntüsü veriyorlar,” yorumunu yaptı.
Worldsteel verilerine göre mevcut yılın ilk iki ayında Türkiye, ham çelik üretimi %3,7 gerilemiş olsa da dünya sıralamasında sekizinci sıradan yedinci sıraya yükselmiş durumda. Veysel Yayan, Türkiye’nin üretimi ve kapasite kullanım oranlarına bakıldığında çelik sektöründe her yıl devam eden istikrarlı büyümeden söz edilemeyeceğini, konjonktürel olarak iniş çıkışlar görüldüğünü belirtti.
Yassı çelik özelinde 2024 yılında 16,7 milyon mt, 2025’in ilk iki ayında ise 2,8 milyon mt üretim yapıldığını aktaran Dr. Yayan, bu tonajın azami üretim miktarı olmadığını söyleyerek “Kapasitemiz 25 milyon mt civarında, önümüzdeki yıllarda yeni kapasiteler devreye alarak kendi ihtiyaçları için üretim yapmayı planlayan kuruluşlarımız var,” dedi. Türkiye’nin yassı çelik sıralamasında ise dünyada 10. sırada yer aldığını, önümüzdeki yıllarda daha üst sıralara çıkılmasının beklendiğini belirtti. Tüketimde ise 2023 yılında kaydedilen %17’lik belirgin artışın 2024 yılında da az da olsa 200.000 mt artış ile sürdüğünü söyleyen Dr. Yayan, “Türkiye kendi iç piyasasına hakim olabilirse ihracat olmadan ayakta durabilecek bir yapıya sahip, bu bizim için bir sigorta. Bu kadar rahat ithalat yapılması makul ve mantıklı değil, kesinlikle önüne geçilmesi lazım. Tüketimimiz bizim için çok önemli ve şartlar bunun büyümeye devam edeceğini gösteriyor,” şeklinde konuştu.
2024 yılında Türkiye’nin yassı tüketimi 19 milyon mt, ihracat 5,8 milyon mt, ithalat 8,1 milyon ton seviyelerinde kaydedildi, Dr. Yayan’a göre Türkiye çelik sektörü söz konusu ithalatın %10’u hariç geri kalanını çok rahatlıkla içerden karşılayabilecek durumda. Dr. Yayan ayrıca 2025 yılının ilk iki ayında yassıda ihracatın ithalatı karşılama oranının %52,7 seviyesinde olmasının rahatsız edici bir durum olduğunu, mevcut şartlarda bu kadar çok dövizin dışarı çıkmasının bu kadar kolay olmaması gerektiğini söyledi.
Türkiye’nin yassı mamul ithalatını detaylandıran Dr. Veysel Yayan, “Son 2 yılda 5-5,5 milyon mt yeni kapasiteler devreye girdi, önümüzdeki yıllarda ilave kapasiteler devreye girecek, artık ‘yurt içinden almak istiyoruz ama yok’ gibi durumlar geride kaldı,” yorumunu yaptı. 2021-2024 yılları arasında Çin’den yapılan yassı ithalatı 1,3 milyon mt’dan 2,3 milyon mt’a, Güney Kore’den yapılan ithalat ise iki katına çıktı. Rusya’dan gelen yassı ithalatı, damping soruşturması sırasında azalırken sonrasında yeniden artmaya başladı. Geçtiğimiz yıl Ekim ayında Çin’e karşı başlatılan antidamping soruşturması sonrasında 2025’in ilk iki ayında Çin’den gelen ithalat bir miktar düşse de bu boşluk Güney Kore tarafından dolduruldu ve söz konusu dönemde ithalat önceki yıl kaydedilen 162.906 mt’a kıyasla 331.816 mt’a yükseldi, Rusya’dan gelen ithalat ise dört misli artış kaydetti. Dr. Yayan, “Damping vergilerine rağmen bir düşüş söz konusu değil çünkü Dahilde İşleme Rejimi (DİR) sonuna kadar açık. Kapasitemizin bulunduğu ürünler dahil, DİR Türkiye’nin üretiminin önüne geçiyor, uygulamaya alınma gayesinin dışında çalışan bir enstrüman söz konusu. İhtiyaç dışında DİR kapsamında ihracat yapılması sanayileşmeyi değil ticareti hedeflemek anlamına gelir,” ifadelerini kullandı.
