Çin çelik piyasasının bugünü ve yarını

SteelOrbis Shanghai Çin çelik piyasası, Haziran ayı sonlarından itibaren inişe geçti. Önce inşaat demiri düştü; sonra onu filmaşin, sıcak haddelenmiş rulo, diğer işlenmiş çelik ürünler, yarı ürünler, hurda ve demir cevheri takip etti. Temmuz ayı sonunda ise Çin çelik piyasası genel olarak düşüş eğilimi içindeydi. Yaklaşık iki ay süren fiyat düşüşüne baktığımızda, en fazla düşüş marjının 450 RMB/mt (56$) ile inşaat demirinde görüldüğünü, sıcak haddelenmiş rulo fiyatındaki düşüş marjının da 1.100 RMB/mt'a (138$) ulaşarak çelik üreticileri ve trader'ları için önemli bir zarara yol açtığını görüyoruz. Ancak, Ağustos ayının ortalarına ulaştığımız şu günlerde, Çin çelik pazarında istikrar görülmeye başladı. Temmuz ayının sonundan itibaren önce uzun ürün fiyatları tırmanışa geçti ve bunu orta kalınlıkta levha ve sıcak haddelenmiş rulo, daha sonra da diğer işlenmiş ürünlerin istikrar kazanması izledi. Bugünlerde işlenmiş çelik piyasası hafif dalgalanmalarla birlikte dinginleşirken, kısa vadede ne artış ne de düşüş yönünde önemli bir hareket beklenmiyor. Bu durum, yarı ürünler için de geçerliliğini koruyor. Özellikle, işlenmiş çelik fiyatlarındaki düşüşün yol açtığı baskı altında hurda ve demir cevheri gibi hammaddelerin fiyatları da bir miktar azaldı, ancak geçtiğimiz hafta içerisinde hammadde fiyatlarında da bir toparlanma kaydedildi. Böylece, tüm ürünlere yönelik pazarlar istikrar kazandı. Bu durumu nasıl değerlendirmemiz gerekiyor? Acaba daha fazla düşüş gerçekleşmeden önce geçici bir duraklama mı, yoksa artışa hazırlık dönemi mi karşımızdaki? Her bakış açısı farklı bir noktaya götürüyor bizi. Mesela, sıcak haddelenmiş rulo piyasasında birbirinden farklı pek çok görüş karşımıza çıkıyor. Karamsarlar, sıcak haddelenmiş kalın rulo fiyatının 3.000 RMB/mt (375$) seviyesinin altında düşeceğini, iyimserler ise önümüzdeki yarı yıl içinde en yüksek fiyat seviyesinin 4.000 RMB/mt (500$) olacağını düşünüyor. Pazar hakkında ancak fiyat düşüşünün sebeplerini inceledikten, mevcut arz-talep durumunu analiz ettikten ve Eylül ayı sonrasında uluslararası ve yurt içi ekonominin durumuyla ilgili tahminlerde bulunduktan sonra pazara ilişkin net bir fikre ulaşabiliriz. Çin çelik piyasasında fiyat düşüşüne yol açan sebepler aşağıdaki maddelerle özetlenebilir. 1. Pazarın kendi içerisinde bir ayarlama yapması gerekiyordu. Çelik fiyatlarının hızlı ve sürekli tırmanışının ardından sıcak haddelenmiş kalın rulonun fiyat artış marjı 1.600 RMB/mt'u (200$) geçti ve son kullanıcı sektörlerde talebin dizginlenmesine neden oldu. Artan pazar riskleriyle birlikte düşüş hareketi, yuvarlanan bir kartopunun çığa dönüşmesi gibi gittikçe daha fazla güçlendi ve uygun durum ortaya çıktığında düşüşün başlaması kaçınılmaz bir hal aldı. 2. Talep düştü. Temmuz ve Ağustos ayları, genelde çelik tüketimi bakımından ölü sezon olarak bilinmektedir. Bu durum hem Çin'in iç piyasası hem de dış piyasa için geçerlidir. Bu dönemde hem yurt içinde son kullanıcıların talebi, hem de Güneydoğu Asya ve Avrupa'dan alınan sipariş miktarı düşer. 3. Makro-kontrol, sermaye ve güveni etkiledi. İlk altı ayda, Çin'in GSYİH büyümesi %10.9'a ulaşırken, sabit kıymet yatırımındaki artış oranı ise geçtiğimiz yıla göre %4.4 puan daha yüksek olan %29.8 seviyesinde gerçekleşti. Ekonominin aşırı ısınması nedeniyle endişe duyan merkezi hükümet bir dizi makro-kontrol önlemler aldı. Bu önlemler pazara duyulan güveni ciddi şekilde etkiledi. Haziran ayı sonlarında Merkez Bankası genel yönlendirme toplantısı düzenledi ve ticari bankaların para arzını kısıtlamalarını istedi. Bu durum, sermaye kesintisine yol açtı. Tianjin pazarında, sıcak haddelenmiş kalın rulo fiyatı 4.500 RMB/mt'dan (563$) 3.900 RMB/mt (488$) seviyesine düştü ve tüm bölgesel pazarlarda kısıtlı sermayeye bağlı olarak genel bir düşüşe yol açtı. Dalgalı pazarın yönünü anlamak için, öncelikle yılın ikinci yarısında çelik piyasasını nelerin beklediği konusunda temel bir fikre sahip olmalıyız: Öncelikle, hem uluslararası hem de iç pazarlardaki talep canlılığı devam edecektir. Amerikan ekonomisindeki düşüşe rağmen uluslararası ekonomi yükseliş eğilimi içerisinde yer alıyor. Amerikan ekonomisindeki düşüşün de pazarda yeni bir başlangıç yerine, hızlı bir büyümenin ardından gelen bir ayarlama olarak değerlendirilmesi gerekir. Güneydoğu Asya'da havanın iyileşmesi ve Avrupa'da yaz tatilinin sona ermesiyle birlikte uluslararası pazar talebi iyileşecektir. Bu nedenle, Çin'in ihracatı da nispeten yüksek seviyesini koruma şansı bulacaktır. Yurt içindeyse, makro-kontrolü doğru bir şekilde anlamamız gerekiyor. Çin hükümeti, yılın ilk yarısında makro-ekonominin “istikrarlı olduğunu ve yüksek hızla büyüdüğünü” söyledi. Makro-kontrol, mevcut ekonomik büyüme oranını düşürmekten ziyade ekonominin aşırı ısınmasını önlemeyi amaçlamaktadır. Hükümet, bazı sıkı önlemler yoluyla tek darbede ekonomik büyümeyi dizginlemek yerine adım adım önlemler aldı. Önümüzdeki yarı yılda, yılın ilk yarısına göre daha yüksek bir ekonomik büyüme bekleyemeyiz; ancak bu altı ay için fazla karamsar olmamızın da anlamı yok. İkinci olarak, yurt içi para arzı pek de sıkışık olmayacaktır. Sermaye, bir dereceye kadar varlıkların değeri için katalizör görevi görmektedir. Çin ekonomisinin dış yapısı ve ürünlerinin üstün uluslararası rekabet gücü, uluslararası ticaret hacminin büyümesine katkı sağlamaktadır. Ticaret fazlasının kısa vadede giderilmesi de mümkün değildir. Uluslararası yatırımcılar bir taraftan Çin'deki fırsatlardan yararlanmaya çalışırlarken, diğer taraftan da RMB alarak, onun değer kazanmasıyla birlikte kur farkından kar elde etmek istiyorlar. O ya da bu şekilde, Çin'e yabancı sermayenin akmasına yol açan faktörler, Merkez Bankası'nı sürekli olarak piyasaya baz para sürmeye zorluyor. Merkez Bankası'nın döviz kuru ile arada en iyi dengeyi kurmaya çalışmasına rağmen pazardaki aşırı likidite durumunu değiştirmek kolay değil. Ayrıca, Merkez Bankası ve Çin Bankacılık Düzenleme Komisyonu ticari bankaların kredilerini dizginleyebilir, ancak hala büyük miktarlara ulaşan ve yönetilmesi zor olan özel sermaye ekonomik büyümeyi destekleyen önemli bir etken olarak karşımıza çıkıyor. Üçüncü olarak, net ithalat sert bir düşüşle karşılaştı. Çin çelik sektörünün en önemli avantajı, Çinli üreticilerin yatırım yaptıkları tüm yeni ekipmanların dünyadaki gelişmiş ekipmanlar arasında olması ve hatta en ön sırada yer almasıdır. Bu üretim ekipmanları ile ilgili aşinalık ve uzmanlık kazanılmasıyla birlikte Çin menşeli çelik ürünlerin kalitesi de hızla gelişmektedir ve ithal ürünlerin seviyesine ulaşmaktadır. Ocak-Temmuz döneminde Çin'in çelik ithalatı geçtiğimiz yılın aynı dönemine oranla önemli bir düşüş göstererek yaklaşık 1.5 milyon mt seviyesine geriledi. Ocak-Temmuz döneminde Çin yarı ürünlerinin ve işlenmiş ürünlerinin kümülatif net ihracatı toplam 13.42 milyon mt olarak gerçekleşti. 14.04 milyon mt ham çeliğe eşit olan bu rakamın, geçtiğimiz yılın aynı dönemindeki 2.2 milyon mt ham çelik ihracatına göre ne kadar önemli bir büyüme gösterdiği açıktır. Temmuz ve Ağustos aylarında iç piyasa fiyatlarının uluslararası pazara kıyasla çok düşük olması nedeniyle ithalatın ileride daha da düşeceği açıkça görülmektedir. İthalat kaynaklı yeni tedarik miktarı düşük olacağı için, pazar üzerinde bu yönde bir baskı beklenmemektedir. Yukarıdaki analiz doğrultusunda, önümüzdeki yarı yılda pazarın durumuyla ilgili olarak hem iyimser hem de dikkatli olmalıyız. Çelik fiyatları, yaklaşık iki ay boyunca sert bir düşüşle karşılaştıktan sonra artık nispeten düşük bir seviyeye indi ve tüm pazarlarda stok miktarı azaldı. Böylece, pazar oyuncularını düşük fiyatlardan satış yapmaya sevk eden koşullar ortadan kalktı. Aksine, bazı uzun ürün fiyatlarında artış hazırlığı yapılıyor. Başka ürünler de onları takip edecektir. Üstelik, şu anda sermayenin kısıtlı olmasına rağmen, trader'lar kredi ödemeleri nedeniyle ürünlerini düşük fiyattan satma eğiliminde değiller. Artık pazardaki tedirginlik sona erdi. Son, ama aynı derecede önemli başka bir konu ise, ihracat siparişlerinin kademeli olarak artmasıdır. Daha önceleri, çelik ürün fiyatlarındaki sürekli düşüş nedeniyle yabancı trader'lar “bekle ve gör” tutumunu benimsemeye yönelmişlerdi. Çin çelik pazarının oldukça düşük bir fiyat seviyesinde istikrarı yakalamasıyla birlikte yurt dışından gelen sipariş miktarı günden güne artmaya başladı. Güneydoğu Asya'daki Vietnam gibi ülkeler, Çin menşeli sıcak haddelenmiş ruloyu 450$/mt CFR gibi düşük bir seviyeden alabiliyorlar. Bazı trader'lar, Çin'de 3.500 RMB/mt (438$) seviyesinden aldıkları sıcak haddelenmiş kalın ruloyu ihraç ederek iyi bir kar elde ediyorlar. Ayrıca, yarı ürün, filmaşin ve inşaat demiri ihracat teklifleri de istikrarlı bir şekilde yükseliyor. Genel olarak, çelik üretimindeki hızlı artış hala pazarın geleceğine yönelik önemli bir baskı oluşturuyor. Her ne kadar Temmuz ayındaki günlük ham çelik üretimi Haziran ayına oranla düşmüş olsa da, yıllık artış %22.2'ye ulaştı. Bu oran, yılın başından beri kaydedilen en yüksek artış oranı oldu. Diğer taraftan, açıklanması beklenen ihracat vergi iadesi mevcut ihracat teklifleri üzerinde fazla bir etkiye sahip olmayacaktır. Ancak ileride ihracat fiyatlarının daha fazla yükselmesini önleyecektir. Bazı pazar oyuncuları, yalnızca piyasanın bu yıldaki ve geçtiğimiz yıldaki durumunu karşılaştırarak önemli bir karamsarlığa kapılıyorlar. Ancak vardıkları sonuç doğru olmayabilir, zira geçtiğimiz yıl üretimdeki merkezileşme ve ithalattaki güçlü artışa bağlı olarak meydana gelen darbeyi göz ardı ediyorlar. Genel olarak, çelik piyasasındaki mevcut eğilimi, yükselişe hazırlık aşaması olarak değerlendirmek daha doğru olacaktır. Piyasa, önümüzdeki altı ay boyunca kademeli tırmanış içinde yer alacaktır. En yüksek 16-25 mm HRB335 fiyatının (Şangay'da) 3.000 RMB/mt'a ($375), 5.75 mm fiyatının ise 3.800 RMB/mt'a (475$) ulaşması bekleniyor.