Avrupa Konseyi Rusya’ya yönelik mevcut yaptırımları güçlendirmek ve hileyi önlemek amacıyla 23 Haziran tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 11. yaptırım paketini kabul ettiğini açıkladı.
Konsey demir ve çelik ürünlerinin ithalatına yönelik kısıtlamaları sıkılaştırdı. İthalatçıların üçüncü ülkede işlenmiş yaptırıma tabi ürünlerde kullanılan girdilerin Rusya’dan gelmediğini kanıtlamaları gerekiyor.
Sıkılaşan önlemlerin özellikle Türkiye ithal yarı mamul segmentini olumsuz etkilemesi bekleniyor. Türk sıcak rulo sac üreticilerinin çoğu daha önce getirilen yaptırımlara rağmen Rusya’dan slab satın alıyordu. Bir kaynak, “Türk üreticilerin AB’ye sattıkları ürünlerde Rusya çıkışlı slab veya yassı mamul kullanmadıklarını göstermesi gerekecek. Ancak Rusya çıkışlı girdiyle üretilen mamullerin iç piyasaya veya AB dışında kalan ülkelere satılması yasak değil,” dedi. Avrupa Türkiye çıkışlı sıcak rulo sac için başlıca ihracat pazarı konumunda bulunuyor ve haddeciler de AB soğuk rulo ve kaplamalı sac piyasasına bir miktar bağımlı.
Bu yılın Ocak-Nisan döneminde Türkiye’nin 842.000 mt’luk slab ithalatının %64’ü Rusya’dan gerçekleştirilirken, toplam 1,4 milyon mt sıcak rulo sacın %28’i Rusya’dan ithal edildi. Söz konusu dönemde Türkiye yalnızca 324.000 mt sıcak rulo sac ihraç etti ve bu tonajın neredeyse yarısı Avrupa’ya satıldı. Bir tüccar, “Türkiye artık daha dikkatli olmalı. Satış esnekliği azalırken, risk arttı,” dedi. Türkiye’nin yanı sıra Avrupa’ya yılda 1 milyon mt’dan biraz daha az sıcak rulo sac ihraç eden Tayvan da Rusya’dan slab ithalatını azaltmayı tercih edebilir. Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askeri saldırısı başladığında Tayvan ve Türkiye Rusya’dan slab ithalatını artıran ülkeler arasında yer almıştı. Geçtiğimiz yıl Tayvan Rusya’dan yaklaşık 600.000 mt slab ithal etti. Sonuç olarak Rusya çıkışlı slab için nispeten güvenli ihracat pazarları daraldı ve yalnızca Latin Amerika ile Çin seçenek olarak kaldı.
Kütük segmentinde de benzer ancak daha az yoğun bir etki görülebilir. Ocak-Nisan döneminde Türkiye yaklaşık 1,4 milyon mt kütük ithal etti ve bunun %43’ü Rusya’dan gerçekleştirildi. Yaptırımların son aylarda Rusya’dan en çok kütük ithal eden küçük çaplı Türk haddecileri etkilemesi bekleniyor. Ancak Avrupa’ya yapılan uzun mamul ihracatının bir süredir minimum seviyede olduğu göz önüne alındığında riskin boyutu küçük olacak.
AB’nin ithal ettiği pik demir ve koklaşabilir taş kömürü gibi girdi malzemelerin menşelerinin kontrol edilip edilmeyeceği henüz netleştirilmedi. Birçok piyasa oyuncusu bu segmentin de etkilenebileceğini düşünüyor. Söz konusu ürünler de kontrole tabi tutulursa başlıca koklaşabilir taş kömürü kaynağı Avustralya olsa da son zamanlarda Rusya çıkışlı ürünlerin payının arttığı Hindistan gibi ülkeler etkilenebilir. Ayrıca Avrupa'ya sıcak rulo sac ihracatı Hindistan için çok önemli. Avrupa’ya yapılan çelik ihracatına bağımlı olmayan diğer büyük Asyalı üreticiler yaptırımlardan etkilenmeyecek.
Ayrıca Rusya’nın askeri harekatını destekleyen Çin, Özbekistan, BAE, Suriye ve Ermenistan’da bulunan toplam 87 kuruluş ileri teknolojiye sahip ürünler için daha sıkı ihracat kısıtlamalarına tabi olacak.
