Siyah Sac Nedir? Özellikleri, Kullanım Alanları ve ST-37 – HRP Farkları

Siyah saclar, sıcak haddeleme işlemi ile üretilen yassı çelik ürünleridir. Üretim sırasında çelik, yeniden kristalleşme sıcaklığının üzerine kadar ısıtılır ve bu sıcaklıkta haddeleme işlemi yapılır. Bu yöntemi uygulamak çeliğin şekillendirilebilirliğini arttırır. Yüksek sıcaklıktan dolayı çeliğin yüzeyinde doğal bir oksit tabakası oluşur. Bu tabaka, siyah saclara karakteristik koyu rengini kazandırır.

Siyah saclar, rulo (coil) ya da plaka (levha) formunda piyasaya sunulurlar. Bu ürünler, haddelenmiş yüzeylerinin işlenmemiş olmasından dolayı, soğuk haddelenmiş saclara kıyasla yüzey kalitesi açısından daha pürüzlü bir yapıdadırlar. Lakin bu durum yüksek yüzey hassasiyeti gerektirmeyen uygulamalarda bir problem oluşturmaz. Tam tersi maliyet ve üretim verimliliği açısından önemli avantajlar sağlar.

Sıcak haddeleme işlemi sırasında çeliğin yapısında meydana gelen tane büyümesi, mukavemet ve süneklik özelliklerinin dengede kalmasını sağlar. Bu nedenle siyah saclar, yapısal dayanım gerektiren uygulamalarda tercih edilir. Üretim aşamasında uygulanan sıcaklık ve haddeleme hızı gibi parametreler, ürünün nihai mekanik özelliklerini doğrudan etkiler. Bu noktada, üretici firmanın uyguladığı proses kontrolü, ürün kalitesi üzerinde belirleyici rol oynamaktadır.

Siyah Sac Özellikleri

Yüksek sıcaklıkta haddeleme ile üretilen siyah saclar, bu sayede hem dayanıklı hale gelir hem de şekillendirme ve kaynak işlemleri için uygun özellikler kazanır. Özellikle plastik şekil değişimine karşı gösterdikleri direnç, sacın mukavemet değerleriyle doğrudan ilişkilidir.

Bu tür çelik ürünleri 1,5 mm ile 20 mm kalınlık aralığında üretilir. Lakin üretim teknolojisine bağlı olarak daha ince ya da daha kalın ebatlarda da üretim olabilir. Ürünlerin genişlik ve uzunlukları, kullanım alanlarına göre standart ölçülerde ya da müşteri taleplerine göre özel olarak belirlenebilir.

Siyah sacların yüzey yapısı, sıcak haddeleme sırasında oluşan oksit tabakası nedeniyle mat ve pürüzlü bir görünüme sahiptir. Bu durum, daha sonra uygulanacak yüzey işlemleri için bir ön adım niteliğinde olabilir. Örneğin, galvanizleme ya da boyama gibi işlemler öncesinde yüzeyin hazırlanması gerekebilir. Bununla birlikte, yüzey kalitesinin yüksek hassasiyet gerektirmediği uygulamalarda, bu pürüzlü yapı herhangi bir sorun teşkil etmez.

Siyah saclar kolayca kaynaklanabilir. Bu özelliklerinden dolayı yapısal çelik uygulamalarında sıklıkla tercih edilirler. Özellikle ST-37 kalitesi gibi düşük karbonlu siyah saclar, oksijen ya da elektrik ark kaynağı gibi yöntemlerle kolaylıkla birleştirilebilir. Bu yönüyle, hem üretim maliyetleri düşürülür hem de montaj süreçleri hızlandırılmış olur.

ST-37 ve HRP Arasındaki Farklar

Mevzu bahis siyah saclar olduğunda kullanıcıların en sık karşılaştığı iki terim ST-37 ve HRP saclarıdır. Her iki ürün de sıcak haddeleme yöntemiyle üretilmiş olmasına rağmen, uygulama alanları ve yüzey nitelikleri açısından temel farklılıkları vardır.

ST-37, düşük karbonlu bir çelik kalite sınıfıdır. Mekanik özellikleri itibarıyla iyi bir şekillendirilebilirliğe ve kaynaklanabilirliğe sahiptir. Bu nedenle genel yapısal uygulamalarda ve standart çelik konstrüksiyon işlerinde yaygın şekilde tercih edilir. ST-37 kalite siyah saclar, yüzeyleri işlenmemiş halde piyasaya sunulduğundan, belirgin bir oksit tabakası ile kaplıdır. Bu tabaka, hem estetik hem de yüzey toleransı açısından bazı sınırlamalar doğurabilir.

HRP (Hot Rolled Pickled), sıcak haddelenmiş sacların asitle temizlenerek yüzeyindeki oksit tabakasının giderilmesi sonucu elde edilen bir üründür. Bu işlem sayesinde sacın yüzeyi daha düzgün ve işlenmeye elverişli hale getirilir. Ayrıca HRP saclar, genellikle yağlanarak paslanmaya karşı koruma altına alınır. Bu da ürünün depolanma ve sevkiyat sürecinde yüzey kalitesini korumasına yardımcı olur.

İki ürün arasındaki fark yalnızca yüzeyde değil, kullanım amacı bağlamında da ortaya çıkar. ST-37 siyah saclar, yüzey hassasiyetinin ön planda olmadığı durumlarda yeterli olurken; HRP saclar, daha yüksek yüzey kalitesi veya sonraki işlemlerin (örneğin boyama, kaynaklama) hassasiyet gerektirdiği uygulamalarda tercih edilir. Bu bağlamda, seçim yapılırken maliyet-fayda dengesinin göz önünde bulundurulması önem arz eder.

Siyah Sac Nerelerde Kullanılır?

Siyah saclar, yüksek sıcaklıkta şekillendirilmiş yapıları sayesinde farklı sektörlerdeki taşıyıcı ve kaplama elemanlarında güvenle kullanılabilir. Aşağıda teknik kullanım alanları özetlenmiştir:

Çelik Konstrüksiyon Sistemleri:
ST37 kalitesindeki siyah saclar, yapıların taşıyıcı elemanlarında (kiriş, kolon, çapraz destek) kullanılır. TSE 500 ve EN 1090 standardına uygun üretimlerde tercih edilir.
İnşaat Kalıpları ve Kalıp Altı Plakalar:
Beton kalıplarında geçici destek amacıyla kullanılır. Yüksek dayanımlı, düşük yüzey hassasiyeti yeterlidir.
Otomotiv Alt Taşıyıcı Parçalar:
Şasi, travers, çamurluk içleri gibi parçalarda kullanılır. DIN EN 10111 standardı altında HR2–HR4 sınıfı saclar tercih edilebilir.
Gemi ve Tersane Uygulamaları:
Gemi gövdesi, depo tankı ve destek levhalarında kullanılır. Kalın saclarda yüksek mukavemet ve kaynak kabiliyeti esastır.
Sanayi Tipi Raf ve Taşıyıcı Sistemler:
Yük taşıyan raf sistemlerinde, istif ekipmanlarında dayanıklılık sağlar. Sac kalınlığı uygulamaya göre 3 mm – 10 mm arasında değişebilir.
Ağır İş Makineleri ve Tarım Ekipmanları:
Kabin tabanı, makine kasası gibi deformasyona açık bölgelerde tercih edilir. Kaynaklanabilirlik ve form verilebilirlik önemlidir.
Yakıt ve Su Depolama Tankları:
Silindirik ya da prizmatik tank üretiminde sacın kolay kıvrılabilir olması avantaj sağlar. Kalınlığına göre farklı kaynak metodları (TIG, MIG, elektrik ark) kullanılabilir.

Siyah Sac Fiyatlarını Belirleyen Faktörler:

Siyah sac fiyatları aşağıdaki etkenlere göre değişiklik gösterebilir. Satın alım yapmadan önce siparişinize dair bu detayları göz önünde bulundurun.

Kalınlık: Sacın kalınlığı arttıkça fiyatta artmaktadır.

Ebat: Normal kullanılan standartlardan farklı ölçüler talep ederseniz fiyat artabilir.

Çelik Kalitesi: ST 37 gibi düşük karbon içeren sacların fiyatı daha uygundur. Daha yüksek mukavemete sahip bir çelik tipi isterseniz fiyat artmaktadır.

Sipariş Adedi: Toplu alım yapacaksanız daha uygun bir fiyat alabilirsiniz.

Döviz Kurları ve Hammadde Fiyatları: Dolar ve hurda demir fiyatlarının değişimi maliyetleri doğrudan etkiler.

Nakliye ve Teslimat: Üretim yerine olan uzaklığınız, kaç ton sipariş verdiğiniz gibi detaylar nakliye ücretlerini etkiler.

Şimdi siyah sac satın almak için Steelorbis tedarikçilerine göz atabilirsiniz. Steelorbis vasıtasıyla doğrudan sipariş verebilir veya özel istekleriniz varsa tedarikçiler ile iletişime geçerek fiyat alabilirsiniz.