Demir Çelik Ticaretinde Kullanılan Terimler ve Kısaltmalar

Demir ve çelik, endüstriyel üretimde yaygın olarak kullanılan metal malzemelerdir. Demir, doğal olarak bulunan ve genel olarak  çelik üretiminde temel bileşen olan bir elementtir. Çelik, demirin karbon ve diğer elementler oluşan alaşımıdır, bu da materyale yüksek mukavemet ve dayanıklılık kazandırır. İnşaat, otomotiv ve makine sektörlerinde geniş uygulama alanları bulunan bu malzemeler, yapıların dayanıklılığını artırır ve çeşitli endüstriyel ürünlerin üretiminde kullanılır.

Demir, Çelik Kısaltmaları ve Açıklamaları

Çelik ve demir piyasasında kullanılan ürün kısaltmaları:

HR (Hot Rolled):

Sıcak haddeleme işlemiyle üretilen çelik ürünlerdir. Yüksek sıcaklıklarda (genellikle 1700°F veya daha fazla) şekillendirilir ve soğutulduktan sonra belirli boyut ve şekillerde kesilir. İnşaat ve otomotiv endüstrilerinde yaygın olarak kullanılır.

CR (Cold Rolled):

Soğuk haddeleme işlemiyle üretilen çelik ürünlerdir. Sıcak haddelenmiş çeliğin oda sıcaklığında yeniden haddeleme işlemiyle inceltilmesiyle elde edilir. Daha yüksek yüzey kalitesi ve daha hassas boyut kontrolü sağlar, bu yüzden genellikle ev aletleri ve otomotiv parçalarında kullanılır.

GI (Galvanized Iron):

Çinko kaplama işlemiyle korozyona karşı dirençli hale getirilmiş demirdir. Galvanizleme işlemi, demirin ömrünü uzatır ve dış etkenlere karşı korur. Çatı kaplamaları, borular ve dış mekan yapılarında yaygın olarak kullanılır.

P&O (Pickled and Oiled):

Asitle temizlenip yağlanmış çelik ürünlerdir. Asitle temizleme işlemi, çelik yüzeyindeki oksitleri ve kirlilikleri giderir. Yağlama işlemi ise yüzeyi korozyona karşı korur. Bu tür çelikler genellikle otomotiv ve endüstriyel uygulamalarda kullanılır.

HRC (Hot Rolled Coil):

Sıcak haddeleme işlemiyle üretilmiş rulo halindeki çeliklerdir. İnşaat sektöründe, boru üretiminde ve otomotiv endüstrisinde yaygın olarak kullanılır. Kalınlığı genellikle daha fazla olan bu çelikler, yüksek dayanıklılık sağlar.

CRC (Cold Rolled Coil):

Soğuk haddeleme işlemiyle üretilmiş rulo halindeki çeliklerdir. Daha ince ve pürüzsüz yüzeyleriyle bilinirler. Hassas mühendislik uygulamaları, elektronik cihazlar ve otomotiv endüstrisinde tercih edilir.

MS (Mild Steel):

Düşük karbon içeriğine sahip çelik türüdür. Kolay işlenebilir ve şekillendirilebilir, bu nedenle inşaat, otomotiv ve genel imalat sektörlerinde yaygın olarak kullanılır.

SS (Stainless Steel):

Paslanmaz çelik, minimum %10.5 krom içeriğiyle korozyona karşı yüksek direnç gösterir. Mutfak eşyaları, tıbbi cihazlar ve inşaat gibi birçok farklı uygulamada kullanılır.

TMT (Thermo Mechanically Treated):

Termomekanik işlem görmüş çelik, yüksek mukavemet ve dayanıklılık sağlar. Özellikle inşaat demiri olarak betonarme yapılarda kullanılır.

LAC (Laser Annealed Coated):

Lazerle tavlanmış ve kaplanmış çelik, yüksek yüzey kalitesi ve mükemmel mekanik özellikler sunar. Otomotiv ve elektronik endüstrilerinde tercih edilir.

Ticari Teslim Şekilleri ve Kısaltmaları

Menşe şahadetnamesi: (Certificate of origin) Uluslararası ticarete konu olan ürünlerin menşeini belirten belgelerdir. İthalatta gümrük işlemleri sırasında mutlaka teslim edilmelidir.

Konişmento: (Bill of lading) Gemiye yüklenilen bir malın teslim alındığını gösteren, gönderenin ve alıcının adlarının yazılı olduğu hukuki belgedir.

Fabrika Çıkışı: (Ex-works) Alıcı malzemeyi fabrikadan alır, malzeme fiyatına nakliye bedeli dahil değildir.

Depo Çıkışı: (Ex-warehouse) Alıcı malzemeyi satıcının deposundan alır, malzeme fiyatına nakliye bedeli dahil değildir.

Müşteri Teslimi: (Delivered to customer) Satıcı malzemeyi alıcının iletmesine teslim eder, malzeme fiyatına nakliye bedeli dahildir. Bu teslim şeklinde malzemeler herhangi bir gümrükten geçmez ve bu terim uluslararası ticarette kullanılmaz.

CFR: (Cost and Freight) Uluslararası bir ticaret terimidir. Deniz ya da nehir yoluyla yapılan sevkiyatlarda kullanılır. Satıcı malzemeyi alıcının bulunduğu ülke limanına teslim eder, alıcının bulunduğu ülke limanına kadar gerçekleşen nakliye bedeli satıcıya, malzemenin limandan kendi işletmesine kadar getirilmesi için harcanan nakliye bedeli alıcıya aittir. Bu teslim biçiminde ilgili malzemenin gemi üzerindeki sigortası alıcıya aittir.

CIF: (Cost, Insurance and Freight) Uluslararası bir ticaret terimidir. Deniz ya da nehir yoluylayapılan sevkiyatlarda kullanılır. Satıcı malzemeyi alıcının bulunduğu ülke limanına teslim eder, alıcının bulunduğu ülke limanına kadar gerçekleşen nakliye bedeli satıcıya, malzemenin limandan kendi işletmesine kadar getirilmesi için harcanan nakliye bedeli alıcıya aittir. Bu teslim biçiminde ilgili malzemenin gemi üzerindeki sigortası satıcıya aittir.

FOB: (Free On Board) Uluslararası bir ticaret terimidir. Deniz ya da nehir yoluyla yapılan sevkiyatlarda kullanılır. Satıcı malzemeyi kendi ülkesinin limanına teslim eder, alıcının bulunduğu ülke limanına kadar gerçekleşen nakliye bedeli ve malzemenin limandan kendi işletmesine kadar getirilmesi için harcanan nakliye bedeli alıcıya aittir. Bu teslim biçiminde ilgili malzemenin gemi üzerindeki sigortası alıcıya aittir.

CPT: (Carriage Paid To) Teslim şeklinden sonra belirtilen yere kadar (Örnek; CPT İstanbul) satıcının navlunu ödenmiş bir şekilde malı teslim edecek olması anlamına gelir. Satıcı malları sağlam bir şekilde kendi nakliyecisine teslim ettikten sonra, çıkış gümrük işlemlerini yaptırır ve yükleme ile ilgili bilgileri ve evrakları, alıcıya iletmekle yükümlüdür. Alıcı bu bilgileri aldıktan sonra malları hasara karşı sigortalatmalıdır. Çünkü malların nakliyeciye teslim edilmesinden sonraki tüm hasarlar ve ek masraflar alıcıya aittir. Bu teslim şekli deniz yolunda kullanılan CFR terimiyle aynı sorumlulukları içerir. CPT ise deniz yolu dahil karayolu ve diğer taşıma şekillerinde (kombine olarak) kullanılır.

CIP: (Carriage and Insurance Paid to) Bu teslim şeklinde CPT ve CFR teslim şeklindeki gibi satıcı malın taşınma masraflarını öder, buna ek olarak malın sigorta masrafları da satıcıya aittir. Satıcı malların çıkış gümrüğünü yapar, navlun masrafını ve sigortasını ödeyerek, malı teslim şeklinde belirtilen yerde (Örnek; CIP İstanbul) teslim etmekle yükümlüdür. Bu teslim şeklinde satıcı sigorta yaptırmak zorunda değildir fakat yaptırmadığı takdirde mala gelecek tüm hasar, kayıptan sorumludur. Malın ilgili yere geldikten sonraki tüm masrafları (ordino, gümrük komisyonu, ardiye vs.) alıcıya aittir. CIP, deniz taşımacılığında kullanılan CIF ile aynı şartlara sahiptir. CIP, deniz yolu dahil karayolu ve diğer taşıma şekillerinde (kombine olarak) kullanılır.

FCA: (Free Carrier) Uluslararası ticarette, satıcının ülkesinde teslim yeri belirterek taşımacıya teslim anlamına gelmektedir. Bu tür ticarette ihracat formaliteleri ve belirlenen yere kadar olan yurtiçi nakliye masrafları satıcıya aittir. Alıcı ise, belirlenen yerden sonraki nakliye ve alıcı ülkedeki ithalat formalitelerinden sorumludur.

DDP: (Delivered Duty Paid) Bu teslim şeklinde satıcı malları alıcının ülkesinde belirlenen bir teslim noktasına gümrük masrafları ödenmiş olarak araç üzerinde teslim eder. Aracın boşaltılması ve önceden belirlenmiş teslim noktası dışında bir yere yapılacak nakliyeden doğacak ücretler alıcının sorumluluğundadır.

DAP: (Delivered At Place) Bu teslim şeklinde satıcı malları alıcının ülkesinde belirlenen bir teslim noktasına gümrük masrafları ödenmemiş olarak araç üzerinde teslim eder. Aracın boşaltılması, gümrük masrafları ve önceden belirlenmiş teslim noktası dışında bir yere yapılacak nakliyeden doğacak ücretler alıcının sorumluluğundadır.