Kariyer.net - Sigortam.net - Arabam.com - Cimri - Emlakjet - Endeksa - HangiKredi - Neredekal.com - Chemorbis
Alaşım, iki veya daha fazla metalin veya bir metal ile bir başka elementin karışımından oluşan bir maddedir. Bu karışım, bileşenlerinin özelliklerini birleştirerek, genel olarak daha üstün mekanik, kimyasal veya fiziksel özellikler sağlar. Örneğin, çelik, demir ve karbonun bir alaşımı olup, demirin dayanıklılığını ve karbonun sertliğini birleştirir. Alaşımlar, inşaat, otomotiv, havacılık ve elektronik gibi birçok endüstride yaygın olarak kullanılır. Bu sayede, ürünlerin performansı, dayanıklılığı ve kullanım ömrü artırılır.
Alaşım elementi, bir alaşım oluşturmak için başka metallerle karıştırılan temel elementtir. Alaşımlar, birden fazla elementin kombinasyonuyla elde edilir ve bu elementler arasında en yaygın olanları demir, bakır, alüminyum, çinko ve nikel gibi metaller içerir. Alaşım elementleri, elde edilen materyalin dayanıklılık, sertlik, korozyon direnci ve diğer fiziksel özelliklerini iyileştirir.
Karbon (C): Karbon çeliğin özelliğini belirleyen en önemli elementtir. Karbon oranının yükselmesi ile çeliğin sertliği ve dayanımı artar. Bunun yanında elastikiyet, dövülme, kaynak yapılabilme ve talaşlı işlenebilme özellikleri düşer. Sertlik artışında belirleyici element olduğu için soğuk iş takım çeliklerinde yüksek oranda bulunurlar.
Krom (Cr): Krom çelikte karbür yapıcı bir elementtir. Çeliğe yüksek aşınma dayanımı sağlar. % 13’den fazla ilavelerde korozyon dayanımı artar. Bu yüzden paslanmaz çeliklerde kullanılır. Çeliğin kaynaklanabilirliği artan krom miktarı ile azalır. Çelikte Cr23C6 (KYM) veya Cr7C3 (Hegzagonal) karbürü şeklinde yer alır.
Molibden (Mo): Ferrit yapıcı bir elementtir. Manganın etkisini ortadan kaldırır. Östenizasyon sıcaklığını yükseltir. Temperleme direncini arttırır. En önemli özelliği yüksek sıcaklık mukavemetini ve aşınma dayanımını arttırmasıdır. Karbür yapıcı bir elementtir. Mo2C şeklinde sertliği yüksek karbür oluşturur.
Wolfram (W): Molibdene benzer bir etkisi vardır. Karbür yapıcı bir elementtir. Östenit tane boyutunu küçültür ve yüksek sıcaklıkta östenitleme de tanelerin büyümesine engel olur (%1.60). W olduğu yerde yüksek aşınma direnci vardır. Yapıda yüksek aşınma dayanımlı W2C (Hegzagonal), WC (KYM) karbürlerini oluşturur.
Vanadyum (V): Karbür yapıcı bir elementtir. Yüksek sıcaklık mukavemetini arttırır. Yapıda VC (KYM) karbürü olarak yer alır ve tane sınırlarına yerleşir. Yüksek sıcaklığa çıkıldığında tanelerin büyümesine engel olur. Oluşturduğu karbür en yüksek sertliğe sahiptir.
Nikel (Ni): Çelikte karbür oluşturmaz. Çeliğin tokluğunu arttırır. Krom ile birlikte korozyon dayanımını arttırır. Plastik kalıp çeliklerinde parlatılabilirlik özelliğini arttırır. Tokluğu arttırdığı için sementasyon çeliklerinde ilave edilir.
Mangan (Mn): %1 in altında mangan çelikte deoksidan olarak dökümden gelir. %1 in üstünde mangan içeren çeliklerde maksimum sertliğe düşük östenitleme sıcaklığında ulaşılabilir. (Dönüşüm sıcaklığını aşağılara düşürür. Bu yüzden mangan içeren çeliklerde çarpılma riski daha azdır. Mangan nikel gibi tokluğu arttırır, derin sertleşebilirliği sağlar.
Silisyum (Si): Silisyumda mangan gibi demir cevherinden geldiğinden çelikte mevcuttur. Silis çelik üretimi esnasında deoksidan olarak kullanılır.
Kobalt (Co): Çeliğin sıcaklığa mukavemetini arttırır. Bu yüzden sıcak iş çeliklerinde ve yüksek hız çeliklerinde kullanılır. Karbür oluşturmaz ama karbon atomlarının yerini tutarak matrisde çözünür. Yüksek hız çeliklerinin martensitik yapısını kuvvetlendirerek sertliği ve sıcak sertliği sağlar.
Çelikte kullanılan alaşım elementleri, malzemenin özelliklerini büyük ölçüde değiştirir. Örneğin, krom eklenmesi paslanmazlık sağlar, nikel dayanıklılığı artırır ve molibden yüksek sıcaklıklara direnç kazandırır. Vanadyum, çeliğin mukavemetini ve tokluğunu yükseltirken, manganez aşınma direncini artırır. Bu elementler sayesinde çelik, inşaat, otomotiv ve makine sanayilerinde farklı ihtiyaçlara uygun hale getirilir, böylece performans ve kullanım ömrü uzatılır.
Paslanmaz çelik, korozyona karşı dayanıklılığını sağlayan çeşitli alaşım elementleri içerir. Başlıca element olan krom, en az %10,5 oranında bulunur ve pasif bir oksit tabakası oluşturarak çeliği paslanmaya karşı korur. Nikel, mukavemet ve sünekliği artırır, molibden ise kloridli ortamlarda korozyon direncini yükseltir. Ayrıca, az miktarda karbon, manganez ve azot da bulunabilir. Bu kombinasyonlar, paslanmaz çeliğin dayanıklılığını ve uzun ömürlü olmasını sağlar.
Kariyer.net - Sigortam.net - Arabam.com - Cimri - Emlakjet - Endeksa - HangiKredi - Neredekal.com - Chemorbis