Uluslararası İnşaat Demiri Üretici ve İhracatçıları Birliği (IREPAS) tarafından yayımlanan kısa vade görünüm raporunda, gelişmekte olan piyasalardaki zorluklar ve özellikle de Türkiye'de son zamanlarda kaydedilen gelişmelere bağlı olarak dünya uzun çelik piyasasının beklendiğinden daha karmaşık bir hal aldığı ifade edildi.
Dünya çelik üretimi artmaya devam ediyor
Aralık ayında ortalama günlük dünya ham çelik üretiminde önceki aya %2,5'luk bir düşüşün kaydedilmesiyle dünya yıllık ortalama ham çelik üretiminin 1,52 milyar mt seviyesine gerilediği, dünya çelik sektöründeki kapasite kullanım oranının ise %74,3 olduğu hesaplanıyor. Dünya Çelik Üreticileri Birliği (worldsteel) rakamlarına göre, verilerin toplandığı 65 ülkenin 2013 yılı ham çelik üretimi, önceki yıla göre %3,5 düşüşle 1,58 milyar mt seviyesinde gerçekleşti. Bu artış oranı daha çok Çin'in çelik üretimindeki artıştan kaynaklandı.
Maliyet kalemlerinde belirgin gerilemeler
IREPAS raporuna göre, dünya çelik üretimi ve ona bağlı olarak hammadde tüketimi rekor seviyelere ulaştı. Buna karşın, Türkiye'deki siyasi olayların ekonomiyi ve çelik sanayiini etkileyecek düzeye erişmesi, yüksek maliyetler ve enerji sıkıntıları ile daha da ağırlaşan dünya çelik piyasa koşullarına eklendiğinde ocak ayı ortasında piyasadaki faktörler hızla olumsuza döndü. Diğer faktörler arasında, aralık ayı ortasında toz demir cevheri fiyatlarındaki hızlı düşüş sonrasında şu an demir cevheri fiyatlarının son altı ayın en düşük seviyesine gerilemiş olduğu sayıldı. Bu, koklaşabilir taş kömürü fiyatlarındaki düşüşle birleştiğinde, -tüccarların görüşüne göre- Asya'daki bir yüksek fırınlı üreticinin aralık ayı ortasında yaklaşık 390$/mt seviyelerinde olan tahmini masrafını, şubat ayı ortasına kadar 27$/mt aşağı çekti. Son günlerde Japon yeni biraz olsun toparlandıysa da, çok sayıda para birimi ABD doları karşısında zayıfladı. Yen'in belirgin zayıflayışı, ABD doları bazında Japon hurdası ithalatının, alıcı ve satıcıların karşı koyamayacağı kadar düşük seviyelere gerilemesine yol açtı. Son olarak da, Atlantik ve Pasifik'te dökme navlun oranları, aralık ayı ortasından bugüne %29 kadar azaldı.
Çelik sektöründe bir silkinmeye gidiliyor
IREPAS, 2013 yılında açılan ticaret davası sayısının (27), 1994 yılından (34) bu yana en yüksek seviyesine ulaştığına dikkat çekti. Bununla birlikte, yeni çelik kapasiteleri devreye alınmaya yahut planlanmaya devam ediyor. IREPAS'a göre, öyle görünüyor ki çelik endüstrisi, ayakta kalabilenler için en nihayetinde sektörü sağlığına kavuşturacak olan bir silkinmeye giderek daha fazla yaklaşıyor. Çelik, maden, hurda işleme ve gemi taşımacılığındaki fazla kapasite kullanılana ya da ortadan kaldırılana dek piyasa şartlarında uzun vadede olumlu bir değişim ise pek muhtemel görülmemekte.
Kur çalkantılarının yarattığı belirsizlik
Başlıca pazarların bazılarında talebe yönelik beklentiler halen olumlu olsa da, başta Türkiye olmak üzere son günlerde görülen kur çalkantıları belirsizliğe neden olarak son birkaç hafta içerisinde alımların yavaşlamasına yol açtı. Bu durumun Çin yeni yılı tatili sonrasında netleşmesi beklense de, IREPAS'a göre talep şu an, gelişmekte olan piyasalardaki olumsuz gelişmeler nedeniyle oldukça yavaş.
Hurda fiyatlarındaki düşüş gerekliydi
Hurda fiyatlarının da zayıfladığı ve böylesi bir baskının uzun mamul fiyatlarına da destek sağlayamayacağı ifade edilirken, dünyadaki çelik üreticilerinin büyük bölümünün negatif nakit akışı ile faaliyet gösterdiği, bir yandan da kredi alım maliyetlerinde artış olduğu belirtildi. Çelik alıcılarının kredibiliteleri meselesi, çelik tedarikçilerini zor kararlar almaya itmekte. Bununla birlikte, piyasada rekabetin de oldukça yüksek olduğuna dikkat çekildi.
IREPAS ayrıca, hammadde maliyetlerindeki düşüşün, çelik piyasasının böylesine zor olduğu bir dönemde gerekli bir düzenleme olduğunun, bunun da meyvelerini vermeye başladığının ve giderek daha fazla sayıda çelik üreticisinin stok alımı yapmaya başladığının altını çizdi.
Şubat ayı ve sonrasına ilişkin görünüm
Şubat ayı görünümüne ilişkin olarak, ticaret davalarının açıldığı ülkelerde yerel piyasaların bundan olumlu etkilenmesi bekleniyor. Örnek olarak, ABD'de inşaat demirine olan talep halen güçlü olmasına karşın, aynı miktarda talebi kovalayan daha fazla teklif söz konusu. ABD'li çelik üreticilerinin Çin'den yapılan filmaşin ithalatına yönelik yaptıkları antidamping soruşturması başvurusu da yeni bir muharebe alanı yaratarak, Çin filmaşininin yeni bir pazar bulması gerekliliğini ortaya çıkarıyor.
Aslında, 2013 yılında bir önceki yıla göre daha fazla çelik tüketildi, denilen IREPAS raporunda, ABD, Japonya, İngiltere ve AB gibi başlıca ekonomilerdeki güçlenmenin çelik tüketimini artırması gerektiği, istikrar için ise zamana ihtiyaç olduğu ifade edildi.
IREPAS'a göre, İran piyasası talebin başlıca lokomotiflerinden biri olacak düzeyde henüz canlanmadıysa da, İran bu yıl halen önemli bir role sahip olma potansiyeline sahip. Asya piyasasında da bu yıl bir miktar ilerleme kaydedilebilir.
