Belarus'un önde gelen çelik üreticisi Byelorussian Steel Works (BMZ) Genel Direktörü Anatoly Savenok, şirketinin üretim kabiliyetini ve yatırım planlarını, bunun yanı sıra piyasanın mevcut ve gelecek dönemdeki durumu hakkındaki değerlendirmelerini SteelOrbis'le paylaştı.
BMZ'nin üretim kapasitesi ve başlıca pazarları nedir?
Sanayi mallar üretim hacmi bakımından Byelorussian Steel Works (BMZ), Belarus'un önde gelen sanayi kuruluşudur. Gelişmiş teknolojilerin uygulanması, yüksek performanslı ekipman kullanımının yanı sıra kalifiye iş gücü, izabe, haddeleme, dikişsiz boru üretimi, çelik kord ve tel üretimi gibi tüm imalat tesislerimizde iyi sonuçlar almamıza olanak sağlıyor. Örneğin, 2011 yılında tesisimiz 2,6 milyon mt'dan fazla sıvı çelik, yaklaşık 2,2 milyon mt kadar hadde mamulü, 110.000 mt'dan fazla dikişsiz boru ve farklı spesifikasyonlarda 400.000 mt'dan fazla çelik kord ve tel üretimi gerçekleştirdik. Şunu vurgulamak önemli ki, BMZ'de elde ettiklerimizle yetinmiyoruz. BMZ sürekli olarak üretim tesislerini geliştirmekte, ürün kalitesini ilerletmekte ve üretim kapasitesini artırmaktadır.
Ürünlerimiz, inşaat, otomotiv, makine, petrol sektörlerince kullanılmakta, Avrupa, Rusya, Orta Doğu ve Afrika gibi pazarlarda başarıyla satılmaktadır. Tesisimiz kurulduğundan bu yana dünya genelinde 109 ülkeye ürün satışı gerçekleştirdi. Bu da BMZ markasının çelik piyasalarında bilinirliğinin yüksek olduğunun kanıtıdır.
İhracat satışlarının BMZ'nin toplam satışları içindeki payı nedir?
İhracat, BMZ'nin sürekli gelişimini de besleyen faaliyetimizin en önemli parçalarından biri. İhracat satışları toplam satış hacminin yaklaşık %80'ini oluşturuyor. İhracat satışlarının bölgelere göre dağılımı ise şöyle: Avrupa %48; Rusya %27,8; Orta Doğu ve Afrika %16,6; diğer BDT ülkeleri %3,4; Amerika %3,5 ve Güneydoğu Asya %0,69. Bu yıl ihracat satışlarımızı geçen yıla göre %108 artırmayı hedefliyoruz. Lojistik ve teslimat açısından bizim için en ilgi çekici pazarlar Avrupa ve BDT ülkeleri olmayı sürdürüyor. Bunun yanı sıra, pazarlarımız arasında Güneydoğu Asya ile Kuzey ve Güney Amerika da yer almaya devam edecek. Ancak, Orta Doğu ve Afrika gibi yavaşlayan pazarlara yapılan sevkiyatın azalması da muhtemel.
Geçen şubat ayında BMZ, BDT bölgesinde en düşük fiyatı veren kütük tedarikçilerinden biriydi. BMZ'nin fiyatlandırmadaki avantajının kaynağı nedir?
BMZ'nin rekabet gücü aslında fiyatlarından çok genelde ürünlerinin yüksek kalitede oluşundan kaynaklanmaktadır. Ürünlerinin kalitesi ve zengin çeşitliliği sayesinde tesis niş pazarlara ulaşabilmesinin yanı sıra, rekabetçi bir ortamda ayakta kalabilmektedir. İhraç edilen mallar uluslararası standartlarda olmalı ve yabancı ülkelerin ulusal sistemlerine uygunluk belgesi almış olmalıdır. Söz konusu uygunluk belgeleri için zorunlu gereklilik de, tedarik edilen ürünlerin kalite özelliklerinin istikrarını sağlamak için kalite yönetim sistemi kurulmasıdır. İstatistikî analiz sonuçlarına dayanan gelişmiş kalite kontrol teknikleri uygulanmalıdır. Bu gereklilikler dolayısıyla BMZ 1993 yılında ISO 9000 uluslararası kalite standartlarını uygulamaya başladı. Bugün itibarıyla ise, BMZ farklı ürün tipleri için 50'den fazla uygunluk belgesine sahip durumda.
Bunun yanı sıra, BMZ'nin rakiplerine nazaran sahip olduğu bir diğer artı da avantajlı coğrafi konumu ve Avrupa ile Rusya pazarlarını birbirine bağlayan gelişmiş ulaştırma sistemleri sayesinde sahip olduğu lojistik kabiliyettir. Diğer rekabet avantajlarımızın arasında dünya piyasasında istikrarlı bir konuma sahip olmak, çok çeşitli ürün imal edebilme kabiliyeti, uluslararası kalite yönetim sistemi uygulamamız, müşterilerimiz nezdinde iyi bir nama sahip olmak ve kalifiye personele sahip olmamız yer alıyor.
Hurda fiyatlarının nispeten sabit seyrettiği düşünüldüğünde kütük fiyatlarının yılın ikinci çeyreğinde nasıl bir seyir izleyeceğini tahmin ediyorsunuz?
2008 yılındaki dünya ekonomik krizinden bu yana dünya kütük piyasalarında belirgin bir dalgalanma görülmemekte. Piyasada kütük fiyatlarını belirleyen başlıca iki etken var: bir yanda uzun mamul fiyatları, diğer yanda ise hurda fiyatları. Yılın ikinci çeyreğinde kütük piyasasının durumuna ilişkin tahmin yapmak için bu dönemde haddelenmiş mamuller için fiyatların ne olduğunu göz önünde bulundurmamız lazım. Şu an için Orta Doğu ve Avrupa'daki başlıca kütük kullanıcıları yarı mamul fiyatlarının çok yüksek olduğundan yakınarak, fiyatların düşürülmesini talep ediyor. Bu görüş, bu bölgelerde uzun mamul fiyatlarının nispeten sabit olmasından kaynaklanıyor. Bununla birlikte, inşaat sektörünün mevcut büyüme göstergelerine bakarak, yılın ikinci çeyreğinde uzun mamul talebinin yalnızca hafif bir artış gösterebileceği görüşündeyiz. Bunun yanı sıra, bir süredir dünya piyasalarında hurda fiyatı az çok sabit seyir izliyor. Değişim olması durumunda bunun, düşüş yerine artış yönünde olması muhtemel.
Bazı Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinin, yerel sanayilerini desteklemek için inşaat demirine ithalat vergisi uygularken, bu ülkelerde kütük ithalatının vergiden muaf olduğunu biliyoruz. Kütük ve inşaat demiri üreticisi olan BMZ, bu pazarlardaki talebin mevcut ve gelecekteki durumunu nasıl görüyor?
Körfez ülkelerinin (Bahreyn, Kuveyt, Umman, Katar, Suudi Arabistan ve BAE) inşaat demirine %5, Fas'ın ise %2,5 ithalat vergisi uyguladığını biliyoruz. Ancak uygulanan vergi ne olursa olsun, bu vergiler BMZ'nin satışlarını etkilememekte. BMZ'nin satış stratejisi inşaat demiri satışlarında karını maksimize etmektir. Bu nedenle, bu yılın başından itibaren satışlarımızı bu ülkelerden inşaat demiri fiyatlarının yüksek olduğu piyasalara kaydırdık. Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgelerinde inşaat demiri fiyatları önümüzdeki dönemde yeniden artarsa, bu bölgelere inşaat demiri tedarikimizi yeniden artırmayı değerlendirebiliriz.
İran'ın çelik ithalatının geçtiğimiz bir yıl içinde büyük düşüş gösterdiği de düşünüldüğünde, bankacılık alanında İran'a yönelik uygulanmakta olan uluslararası yaptırımların kütük piyasası üzerindeki etkisi nedir?
İran'a yönelik uygulanan uluslararası bankacılık yaptırımları bölgede çelik ürünleri için olan arz ve talep arasındaki dengenin değişmesine yol açtı. Teklif sayısı aynı kalırken talep düştü. Bunun sonucunda da kütük fiyatları geriledi. Bunun yanı sıra, bu yılın ilk çeyreğinde avronun dolar karşısında güçlenmesi de Avrupa'da kütük fiyatının Orta Doğu'ya göre daha cazip hale gelmesine yol açtı. Bu nedenle biz de, diğer çok sayıda imalatçı gibi, satışlarımızı Avrupa'ya kaydırdık. Yılın başında BMZ'nin toplam kütük satışlarında Orta Doğu'ya yapılan satışların payı yaklaşık %80'ler seviyesinde yer alırken, bu oran şu sıralar %40'lara gerilemiş durumda. İran piyasasına geri dönecek olursak, 2010 yılında BMZ'nin İran'a satışlarının toplam satışları içindeki payı %1 seviyesindeyken, bu oran 2011 yılında %0,4'e geriledi. Bu yıl ise İran'a satış yapmadığımız söylenebilir.
Son günlerde BMZ'nin karşı karşıya olduğu zorluklar nedir?
Son zamanlarda BMZ'nin karşılaştığı başlıca problemlerden biri nakliye olanaklarının azalması oldu. Sorun, Rusya ve Ukrayna'nın yük vagonlarını özelleştirmesiyle ortaya çıktı. Bu sorunun üstesinden gelebilmek için hurda tedarikçimiz olan Pskovvtormet ile geçen yıl nisan ayında 500 adet açık vagon almak üzere anlaştık. Bu vagonlarla Rusya'dan Belarus'taki tesisimize hurda tedarik edilirken, dönüşte ise BMZ'nin çelik ürünleri taşınmakta. Bunun yanı sıra, BMZ Trading House kanalıyla 500 tane daha açık vagon alındı. Anlaşmaya göre, bu vagon filosunun mülkiyeti beş yıl içinde BMZ'ye geçmiş olacak.
2011 yılında, nakliyat operasyonlarını düzenlemek ve yönetmek için tesisimizde yeni bir lojistik departmanı kuruldu. Kısa süre içerisinde bu departman vagon filosu sahipleri ve demiryolu idare makamları ile işbirliği gerçekleştirmeyi başararak, tesise hammadde teslimatları ve tesisin ürünlerinin ihracatı için lojistik zincirlerinin işletilmesinin altından kalkar duruma geldi.
Tesisinizde yeni yatırımlar veya geliştirmeler planlıyor musunuz?
BMZ sürekli olarak üretim tesislerinde modernizasyon ve yeniden inşa çalışmaları yürütmektedir. Son beş yıl içinde BMZ bu hedeflerine ulaşmak için 600 milyon $ yatırım gerçekleştirdi. Bu yatırımlar önceden belirlediğimiz üretim hedeflerine ulaşmamızı sağlayacak. Ancak yeni geliştirmeler üzerinde çalışmaya devam ediyoruz. BMZ'nin 2011-2015 dönemi kalkınma planı uyarınca başlıca hedefimiz sıvı çelik üretim kapasitemizi 3 milyon mt seviyesine yükseltmek ve döktüğümüz tüm kütükleri yüksek katma değerli nihai mamule dönüştürmek. Üretim hacmini artırmanın yanı sıra, faaliyetlerimizin çevreye olan olumsuz etkisini de azaltmaya çalışıyoruz.
Dediğim gibi, ana hedefimiz yıllık çelik üretim kapasitemizi 3 milyon mt'a çıkarmak. Bu hedefe ulaşmak için çeşitli çok öneli projeleri hayata geçirmeliyiz. Artan kireçtaşı ihtiyacımızı karşılamak için yeni bir kireçtaşı fırını inşa etmeye başladık bile. Bu yıl 1 no'lu elektrik ark ocağımızı modernize edeceğiz. Bu modernizasyonla ocağın çelik üretim kapasitesini 1milyon mt'a yükseltmeyi hedefliyoruz. Bunun yanı sıra, tesisimiz çevresindeki ekolojik durumu geliştirmeye yönelik olarak 1 ve 3 no'lu tozdan arındırma ve gaz ıslah tesislerimizi elden geçirerek, karbon monoksit gazının tamamıyla yanmasını ve yanma gazlarıyla ısı kaynını azaltmayı hedefliyoruz. 2015 yılına kadar tesis ekolojik program çerçevesinde 22 milyon € yatırım gerçekleştirecek. Bu harcamalar faaliyet gösterdiği bölgeyi önemseyen bir üreticinin yapması gerekenler arasında yer alıyor. Faaliyet gösterdiğimiz Zhlobin kasabası hızla gelişip büyüyor. Biz de buradaki halkın temiz hava soluması için elimizden geleni yapmalıyız.
Petrol ve doğal gaz borularının üretimini artırmak ve kalitelerini geliştirmek için, boru haddeleme tesisimizin 3 no'lu bitirme hattının inşası için bir proje yürütüyoruz.
Çelik kord ve tel üretimine ilişkin olarak, üretim çeşitliliğimizi genişletmek ve rekabetçi yeni ürünler imal edebilmek için 1 no'lu çelik kord ve tel atölyesinde damak teli hattını yeniden kuruyoruz. İkinci önemli projemiz ise, kristal kesiminde kullanılmak üzere kesme teli üretmek üzere ekipman alımına ilişkin.
2015 yılına kadar olan dönemde planlanan en önemli projelerimizden bir diğeri yeni hafif profil haddeleme tesisi. Yıllık kapasitesi 700.000 mt olan bu hattın kapasitesi ilerideki dönemde 1 milyon mt'a çıkarılabilir. Projenin 2014 yılında tamamlanması planlanıyor.
BMZ'nin yabancı yatırımcıları çekmek için önem verdiği bir diğer konu da ortak girimler kurulması. Petrol ve doğal gaz borularının bitirme işlemleri için BMZ Tubulars adıyla kurduğumuz ortak girişim de bunlardan biri. Bu ortak girişimin kurulması, yeni pazarların geliştirilmesinin yanı sıra, yüksek katma değerli ileri teknoloji ürünlerinin üretilmesine olanak tanıyacak.
Teknik hazların sürekli temini sağlamak için, yeni hava ayrıştırma tesisinin kurulması projesini hayata geçirecek olan BMZ'nin stratejik partnerlerinden biriyle ortak girişim kurulması kararı alındı. Gelecek dönemde, bu tesis, BMZ'de teknik gazların verimsiz kullanımına yönelik sorunları ortadan kaldırarak, oksijen alım masraflarını düşürecek ve sıvı çelik üretim hacminin artırılmasına olanak tanıyacaktır.
