Sırbistan hükümeti, 2026 yılından itibaren hem sanayi emisyonlarını hem de karbon yoğun ithalatı kapsayacak birbiriyle bağlantılı iki karbon vergisi yasasını yürürlüğe koyduğunu duyurdu. Söz konusu yasalarla birlikte sera gazı emisyonlarının düşürülmesi, endüstriyel karbonsuzlaşmanın desteklenmesi ve Sırbistan’ın, AB’nin yeni karbon fiyatlandırma politikalarıyla uyumlu hale getirilmesi hedefleniyor.
Yerel karbon vergisi büyük sanayi sektörlerini hedefliyor
İlk yasa kapsamında Sırbistan’ın çevre yönetmelikleri gereği emisyon iznine sahip işletmelere sera gazı emisyon vergisi getirilecek. Söz konusu vergi gübre, çimento, demir-çelik, alüminyum ve elektrik üreticileri için geçerli olacak. Dolayısıyla şirketlerin, yıllık doğrulanmış karbondioksit, azot oksit ve perflorokarbon emisyonları üzerinden vergi ödemesi gerekecek.
Vergi, mevcut en iyi teknoloji kullanıldığında bile kaçınılması mümkün olmayan emisyon oranı veya diğer bir adıyla referans emisyon seviyesi, yıllık doğrulanmış emisyon oranından düşüldükten sonra kalan miktar üzerinden hesaplanacak. Oran bir metrik ton CO₂ eş değeri başına 4€ olarak belirlenirken, vergi dönemi sonundaki resmi döviz kuru üzerinden Sırp dinarına çevrilecek.
Vergi mükelleflerinin doğrulanmış emisyon verileriyle desteklenen yıllık beyannamelerini 31 Mayıs 2026 tarihine kadar sunması gerekecek. Gelirinin büyük bir kısmını elektrik üretiminden elde eden elektrik üreticileri, uygun karbonsuzlaşma yatırımları için toplam vergi yükümlülüklerinin %80’ini aşmayacak şekilde %20 vergi indirimi talep edebilecek. Yasa ayrıca yenilenebilir enerji, düşük emisyonlu teknolojiler, enerji verimliliği iyileştirmeleri ve adil geçiş girişimlerini desteklemek için ek devlet teşvikleri için de olanak sağlayacak.
AB’nin SKDM’sine benzer sınırda karbon vergisi geliyor
İkinci yasa, AB’nin Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’na (SKDM) paralel olarak karbon yoğun ithal ürünlere vergi getiriyor. Demir-çelik ürünleri, çimento, gübre ve alüminyum gibi geniş bir yelpazeyi kapsayan düzenleme, yıllık ticaret hacmi 5 mt seviyesinin altında olan ithalatçılara muafiyet sağlayacak.
Sınırda karbon vergisi, ithal malların üretimi ile ilişkili gömülü emisyonlar üzerinden hesaplanacak. İthalatçılar, bağımsız olarak doğrulanmış gerçek emisyonları veya mevzuatta belirtilen varsayılan değerleri bildirebilecek. Doğrulamanın, Uluslararası Akreditasyon Forumu kapsamında akredite edilmiş kuruluşlar tarafından yapılması zorunlu olacak.
Yerel karbon vergisi gibi sınırda karbon vergisinin oranı da bir metrik ton CO₂ eş değeri başına 4€ olarak belirlendi. Çifte vergilendirmeyi önlemek için ithalatçılar, ödeme kanıtını, kullanılan emisyon metodolojisini ve emisyon miktarlarını içeren belgeleri ibraz etmek koşuluyla menşe ülkede yapılan karbon ödemeleri için indirim talep edebilecek. Ancak indirim, ürünün Sırbistan’da üretilmiş olması durumunda ödenmesi gereken vergiyi aşmayacak.
Yıllık vergi beyannamelerinin 31 Mayıs 2026 tarihine kadar elektronik olarak sunulması gerekecek. Gümrük idareleri, uygulamayı desteklemek için ithalat ve ürün verilerini vergi idaresi ile paylaşmakla yükümlü olacak.
