NLMK Türkiye Genel Müdürü Burak Soydan ile NLMK’nın pandemi sürecini nasıl geçirdiği ve Rusya piyasasının mevcut durumu üzerine sohbet ettik.
NLMK pandemi sürecini nasıl geçirdi?
Covid-19 pandemisiyle birlikte şirket çalışanların sağlık açısından güvenliğini ve tesislerdeki faaliyetlerin sorunsuz devam etmesini sağlamak için ciddi bir zorlukla karşı karşıya kaldı. NLMK çalışanlarının %90’ı üretim süreçlerinde görev alıyor. Bu çalışanlarımızın sağlığını korumak için vardiyaları ve tesisleri değiştirerek, kişisel koruyucu ekipmanlar temin ettik.
Ürün çeşitliliği ve esnek tedarik zinciri, NLMK Group’un bu krizin üstesinden başarıyla gelmesine olanak tanıdı. Şirket, ana yatırım projelerini uygulamayı sürdürdü, yatırım programımız kriz öncesi seviyede kalmaya devam etti. Ancak, NLMK’nın gelecekte pandemiden çıkaracağı dersler olduğu aşikâr, yeni stratejimiz, hızla değişen dünyada rekabet avantajlarımızı sürdürmek amacıyla yeni mekanizmaların desteğiyle oluşturulacak.
Mevcut talebe ve fiyatlardaki yükselişe ilişkin neler söyleyebilirsiniz?
Çelik talebi, üçüncü çeyreğin sonlarında gelişmiş piyasalarda kademeli olarak toparlanmaya başlarken, küresel çelik piyasası da bazı çelik üretimi kapasiteleri askıya alınmış olduğu için çelik arzında gözle görülür bir sıkıntı yaşadı. Dördüncü çeyrekte, görünür çelik tüketimi Çin, AB ve Rusya’da yıllık bazda sırasıyla %11, %6 ve %5 artarken, ABD’de yıllık %15 düşüp, önceki çeyreğe göre %3 yükseldi. Aynı zamanda, Aralık ayında çelik üretimi toparlanmaya devam ederek %6 artış gösterdi. Çin’de üretim yıllık %8, Türkiye’de üretim %18, Avrupa’da %11, Rusya’da %2 yükseldi. Kuzey Amerika’da üretim, yıllık %7 düşüşle geride kalmaya devam etti. ABD’de üretim yıllık bazda %12 düşerken, 2021’in ilk çeyreğinde yeniden faaliyete başlayan tesis sayısının artması, yıl ortasında ise yeni kapasitelerin devreye girmesi bekleniyor. Küresel çelik fiyatları, Ocak ayında oldukça güçlü seyrederek, son yılların en yüksek seviyelerini gördü. Yakın zamanda, Çin Yeni Yılı’nın başlamasıyla Asya’da fiyatlar bir miktar gevşerken, beklentinin hala olumlu olduğu görülüyor. Çin Yeni Yılı tatilinin ardından piyasaya dair daha net bir fikrimiz olacak.
Çoğu firma kendi iç piyasalarındaki cansızlık nedeniyle alternatif piyasalara yöneldi, sizin için öne çıkan alternatifler hangileri oldu?
2020’nin ikinci çeyreğinde, Covid-19 pandemisi, genel faaliyetler açısından ciddi sorunlara yol açarak, geleneksel satış pazarlarımızda çelik talebinde belirgin bir zayıflamaya ve çelik ürün fiyatlarında düşüşlere sebep oldu. Ana üretim merkezimiz olan NLMK Lipetsk’de kapasite kullanım oranlarını yüksek tutabilmek için, bölgesel satış yapımızda bazı değişiklikler yaparak (örneğin Nisan ve Mayıs aylarında Asya piyasasına yaptığımız sevkiyatları artırdık), ürün gamımızı çeşitlendirdik. Nisan ayı sonunda, Haziran ayı için ihracat siparişleri alıyorduk. Nisan ayında, başlıca bölgelerde inşaat projelerinin durdurulması ve Rusya’daki karantinalar nedeniyle hurda arzında yaşanan sıkıntı nedeniyle NLMK Rusya Uzun Ürünler birimimizde üretimimizi düşürmek zorunda kaldık.
Üçüncü çeyrekte, küresel faaliyetlerin kademeli şekilde başlaması, geleneksel satış pazarlarımızda çelik talebinde ve çelik fiyatlarında artışa neden oldu.
Bunun sonucunda, Rusya’da talepte görülen toparlanmaya bağlı olarak ihracat payımız, tarihi seviyelere düştü.
Türkiye’deki faaliyetlerimize bakacak olursak, 2020 satış, satış sonrası, lojistik hizmetleri, müşteri memnuniyeti ve iş geliştirme açısından çok başarılı bir yıl oldu. 2021 yılında da bu olumlu trendi devam ettirmeyi umuyoruz.
Özellikle ilk yarıda, Rusya’da Covid’in etkisiyle birlikte yerel tüketime yönelik beklentileriniz nedir? Ayrıca küresel piyasada fiyatların çok fazla yükselmesi göz önüne alındığında Rusya’nın ihracatı için neler söyleyebilirsiniz?
Rusya’da tüm çelik tüketen sektörler üçüncü ve dördüncü çeyreklerde iyi performans gösterdi. Geçtiğimiz yıl inşaat faaliyetleri, insanların yazlık evlerini yenilemeye karar vermesiyle bireysel inşaat faaliyetlerindeki artış ve hükümetin Covid ile ilgili inşaat faaliyetleri sonucunda, sadece uzun çelik talebini değil, kaplamalı sac talebini de destekledi. Rusya’da 2021’in ilk çeyreğinde, tedarik zincirindeki yeterli stoklarla birlikte mevsimsel olarak görülecek yavaşlamanın Mart-Nisan aylarında inşaat sezonu başlayana kadar fiyat dinamiklerini kontrol altında tutmasını bekliyoruz. Ancak, yeni evler için %6,5 oranında mortgage sağlayan devlet mortgage destek programının 2021 Temmuz ayına kadar uzatıldığına da dikkat çekmek gerek. Bu durum, sadece Moskova ve Saint Petersburg gibi geleneksel bölgelerde değil, diğer büyük şehirlerde de yeni inşaat başlangıçlarını destekleyebilir. Yine de, 2021 itibarıyla başlanacak yeni ofis binaları projelerine yönelik çok fazla belirsizlik mevcut. Genel olarak, Rusya’da toplam çelik talebinin 2021 yılında %2-3 arasında büyümesi bekleniyor. Başta Türkiye olmak üzere ihracat piyasaları şirketimiz için oldukça önemli durumda, bu yüzden, 4 yıl önce NLMK Türkiye ofisimizi açarak Türkiye’deki varlığımızı güçlendirdik.
Rusya’nın hurda ihracatına yönelik vergide değişikliğe gitmesinin ardından Rusya iç piyasasında hurda akışının artmasını ve ihracatın düşmesini bekliyor musunuz?
Hurda ithalat ve ihracat stratejileri için, piyasadaki arz ve talebin başlıca faktör olmaya devam edeceğini düşünüyoruz.
Rusya’nın ihracat konusunda almayı düşündüğü bir diğer önlem ise kütük ve inşaat demirindeki verginin artırılması, NLMK’nın bu olası artışın genel olarak piyasaya etkilerine yönelik görüşlerini öğrenebilir miyiz?
NLMK, çelik ürünleri, hurda veya çelik üretiminde kullanılan herhangi bir hammaddenin ihracatının herhangi bir şekilde kısıtlanmasına karşı. Şirketimiz her zaman ticarette bozulmalara yol açmayacak şekilde serbest ticaretin yanında olmuştur.
BDT’nin önde gelen pik demir ihracatçılarından olan NLMK 2021’in ilk yarısında ihracatta nasıl bir coğrafi dağılım bekliyor? Hangi pazarlar öne çıkacak, Çin önemini koruyacak mı?
Geleneksel ihracat pazarlarımızda 2020’nin son çeyreğinde güçlü talep görülmesinin yanı sıra, stok alımlar ve sınırlı arz küresel fiyatları yukarı çekti. Rusya’daki varlıklarımızın ihracat piyasalarındaki payı %57 olurken, dördüncü çeyrekte Rusya’daki varlıklarımızdan yapılan ihracat hacminin %33’ü Avrupa’da bulunan bağlı şirketlerimize gönderildi. Grup dışındaki şirketlere yapılan yarı mamul satışlarının önemli bir kısmını pik demir ve kütük oluşturdu. Ancak, Lipetsk tesisinde ham çelik kapasitemizin artmasının ve 2021’in ilk yarısında bağlı kuruluşlarımıza yapacağımız slab tedarikinde beklenen artışın ihracata ayırdığımız pik demir tonajında düşüşe yol açabileceğini düşünüyoruz. 2021 yılında geleneksel piyasalarımızda toparlanma beklendiği için Çin piyasası önceliğimiz olmayacak. Ancak, olası olumlu gelişmelerden faydalanmak adına dünya genelinde tüm pazarları izlemeye devam ediyoruz.
2021 yılına ilişkin beklentileriniz neler?
2021 yılının ilk çeyreğinde, AB ve ABD’de, güçlü fiyatlar ve ortalamanın üzerinde kalan teslim süreleri görülmesi bekleniyor. Ancak, AB’deki karantinaların çeyreğin ikinci yarısında fiyatlarda gevşemeye neden olabileceği düşünülüyor. Rusya için ise, tedarik zincirindeki yeterli stoklarla birlikte mevsimsel olarak görülecek yavaşlamanın Mart-Nisan aylarında inşaat sezonu başlayana kadar fiyat dinamiklerini kontrol altında tutması bekleniyor.
